صفحه ۱۱۰

مسؤولیتهای آن چه رسد به تقصیر، موجب ضرر و زیانهای بسیار زیاد می‎گردد؛ و انجام این مسؤولیتها اگرچه به عواطف نیز نیازمند است، ولکن به عقل و تدبیر و دقت و حوصله و توجه به پایان کارها به مراتب بیشتر نیازمند است؛ چنانچه بر اهلش پوشیده نیست. علاوه بر اینکه حکومت مستلزم مشقات و مشکلات زیادی است و قهرا چنین باری را به دوش زنان گذاشتن با ظرافت جسمی و روحی آنان و نیازشان به سکون و آرامش و فرار از درگیریها منافات دارد.

در کتاب اصول کافی به سند صحیح از معلی بن خنیس روایت شده که گفت:

روزی به امام صادق (ع) عرض کردم فدایت گردم به یاد آوردم آل فلان (بنی عباس) و بهره هایی که از نعمت های دنیایی می‎برند، پس گفتم: ای کاش این (حکومت) به دست شما بود و ما با شما در رفاه و خوشی زندگی می‎کردیم، حضرت فرمود:

"هرگز ای معلی، اگر این گونه بود (حکومت به دست ما بود) چیزی نبود بجز سیاست (برنامه ریزی) در شب و تلاش مداوم در روز و پوشیدن لباس زبر و خشن و خوردن غذای خشک، و آنان این را از ما دریغ ورزیدند. آیا تو هیچ ستمی را که خداوند تبدیل به نعمت کرده باشد جز این مورد، مشاهده کرده ای ؟"عن معلی بن خنیس، قال: قلت لابی عبدالله (ع) یوما: جعلت فداک ذکرت آل فلان و ما هم فیه من النعیم، فقلت: لوکان هذا الیکم لعشنامعکم، فقال: "هیهات یا معلی، اما والله لوکان ذاک ما کان الاسیاسة اللیل و سیاحة النهار و لبس الخشن و اکل الجشب، فزوی ذلک عنا، فهل رأیت ظلامة قط صیرها الله - تعالی - نعمة الاهذه ؟ (کافی ‏410/1، کتاب الحجة، باب سیرة الامام، حدیث 2).

پس هنگامی که ولایت و حکومت این گونه مسؤولیتهای خطیری را در برداشته باشد آیا بارکردن آن بردوش کسی که توان آن را ندارد ظلم به وی و کسانی که تحت حکومت او هستند نیست ؟ و آن گونه که روشن گردید زن همواره مظهر رحمت و عواطف است و طبیعت وی غالبا با آرامش و کنار بودن از مشکلات اجتماعی تناسب دارد، و مرد مظهر تدبیر و توجه به عواقب امور است و تمایل به تحرک و مبارزه و جهاد دارد. بر این اساس مناسب است که این مسؤولیت خطیر که مربوط به شؤون اسلام و مسلمانان است به کسی که قدرت وی بر تحمل مشکلات بیشتر است واگذار گردد. و آن گونه که ملاحظه شد این عمل کاستن از کرامت زنان و کوچک شمردن آنان نیست، بلکه دقیقا به خاطر رعایت تناسب طبیعی در پخش مسؤولیتهاست؛ و قانونگذاری و تشریع صحیح نیز همان است که بر اساس تکوین و نظام خلقت صورت گیرد.

ناوبری کتاب