صفحه ۱۱

آنگاه به دنبال ذکر این شرایط می‎گوید:

"امکان گردآمدن همه این صفات در یک شخص بسیار کم است، پس اگر در کسی گرد آمد ریاست از آن اوست، والاهر کسی که بیشترین حد ممکن از این صفات را داراست رئیس جامعه می‎باشد؛ اما اگر کسی را نیافتیم که اکثر این صفات در وی گرد آمده باشد لکن دو نفر را یافتیم که یکی دانشمند و حکیم است و دیگری سایر ویژگیها را داراست، هر دو نفر با هم ریاست را به عهده می‎گیرند و هر یک مکمل دیگری است؛ اما اگر این صفات و ویژگیها در بیشتر از دو نفر پراکنده شد و همه آنها با هم مهربان و هماهنگ هستند، پس این چند نفر که "روساء الافاضل" هستند اداره جامعه را به عهده می‎گیرند."

فارابی همواره شرط حکمت را یکی از مهمترین صفتهای "رئیس اول - رهبر کل" می‎داند و معتقد است که اگر این صفت در کسی یافت نگردد، مدینه فاضله بدون رئیس می‎ماند؛ و این به هلاکت جامعه کشیده خواهد شد.نظام الحکم و الادارة فی الاسلام 219/

3- کلام ابی الحسن ماوردی

ابی الحسن ماوردی در کتاب الاحکام السلطانیه می‎گوید:

"و اما در مورد اهل امامت (یعنی رهبران جامعه) هفت شرط را باید معتبر دانست:

1- عدالت با همه شرایط آن.

2- علم در حد اجتهاد در جزئیات و موضوعات و در مبانی احکام.

3- سلامت حواس، مانند گوش و چشم و زبان تا بدون واسطه بتواند مدرکات خود را دریافت دارد.

4- سلامت اعضای بدن از نقصانهایی که مانع از سرعت در کار و حرکت و تلاش می‎شود.

5- بینش و نظری صائب که به وسیله آن بتوان مصالح جامعه را حفظ و سیاست مردم را اداره نمود.

6- شجاعت و غیرتی که با آن بتوان محدوده حکومت را محفوظ و با دشمنان جهاد و مبارزه کرد.

ناوبری کتاب