آیت‌الله منتظری

صدر اسلام نیز تا اندازه ای تشکلها و همبستگی عشیره ای و قبیله ای عربها یک نحو تحزب محسوب می‎شد؛ و اگر افراد خوب و صالح متشکل نشوند طبعا صحنه اجتماع برای تسلط نیروهای فاسد و ناصالح خالی می‎شود و جامعه به فساد کشیده می‎شود.

امیرالمومنین (ع) -پس از ضربت خوردن - در وصیت خود می‎فرماید: "لاتترکوا الامر بالمعروف والنهی عن المنکر فیولی علیکم شرارکم ثم تدعون فلایستجاب لکم " ( نهج البلاغه، نامه 47) یعنی امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید وگرنه طبعا بدان شما بر شما مسلط می‎شوند، و هرچند هم دعا کنید مستجاب نخواهد شد -زیرا که مقصر خود شما هستید-.

ودر خطبه 25 -در اشاره به نیروهای معاویه - می‎فرماید: "و انی والله لاظن ان هولاء القوم سید الون منکم باجتماعهم علی باطلهم و تفرقکم عن حقکم " می‎خواهند بفرمایند که در حقیقت علت و ملاک تسلط و قدرت، اجتماع و همبستگی است؛ پس اگر اهل حق هم بخواهند حق را در جامعه پیاده کنند باید تجمع کنند، وگرنه پیروزی و دولت از آن باطل خواهد بود.

البته تحزب باید بر اساس ایدئولوژی اسلامی و طرحهای پخته و عاقلانه، و با شرکت افراد علاقه مند و آگاه و دلسوز، و اهداف دینی و مردمی باشد؛ و باید به کیفیت افراد توجه کرد نه به کمیت، عضو گیری افراد زیاد کاری است پرهزینه و کم خاصیت؛ و چون امر به معروف و نهی از منکر واجب کفایی می‎باشند نه عینی، همین که افراد متخصص عاقل متدین و پرکار به اندازه کفایت و نیاز اقدام کردند طبعا از عهده دیگران ساقط می‎شود، و آنان متصدی کارهای دیگر می‎شوند.

تعدد احزاب هم خوب بلکه لازم است، زیرا با رقابتهای عاقلانه و منطقی و تضارب افکار مختلف طرحها پخته تر و ملت نیز دلگرمتر و فعالتر می‎شوند.

و بر همه مسئولین متعهد و آگاه کشور است که راه را برای تشکل و تحزبهای صحیح بازگذارند بلکه تشویق نمایند، که این خود موجب تقویت مسئولین در رسیدن به اهداف خدایی آنان می‎باشد، و جلوگیری از آن و سلب آزادیهای مشروع از افراد -علاوه بر اینکه گناه و تجاوز به حقوق طبیعی مردم می‎باشد- موجب دلسردی و بی تفاوتی آنان و جدایی ملت از دولت و مسئولین می‎گردد، و دولتی که متکی به قلوب ملت خود نباشد قهرا در روابط بین الملل مورد فشار قرار می‎گیرد.