ضمن حدیث مفصل از پیامبر اکرم (ص) نقل شده: "کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته ". (صحیح بخاری 160/1 کتاب الجمعه)
پس افراد جامعه حق ندارند نسبت به آنچه در جامعه میگذرد بی تفاوت باشند.
و حتی در برابر قدرتمندان ستمگر نیز سکوت جامعه روا نیست. حضرت سید الشهداء(ع) -در مسیر کربلا برای تبیین جهت قیام خود- از رسول خدا(ص) نقل فرمودند: "من رای سلطانا جائرا مستحلا لحرم الله ناکثا لعهدالله مخالفا لسنه رسول الله (ص) یعمل فی عباد الله بالاثم والعدوان فلم یغیر علیه بفعل ولاقول کان حقا علی الله ان یدخله مدخله ".( تاریخ طبری چاپ لیدن 300/7)
و در کلمات قصار نهج البلاغه (374) -در ضمن کلام مفصلی راجع به امر به معروف و نهی از منکر - میفرماید: "و ما اعمال البر کلها والجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف والنهی عن المنکر الاکنفثه فی بحر لجی و ان الامر بالمعروف والنهی عن المنکر لایقربان من اجل و لاینقصان من رزق، و افضل من ذلک کله کلمه عدل عند امام جائر"؛ با اینکه جهاد فریضه بسیار مهم و با مشقتی است و آثار و برکات کارهای نیک بسیار زیاد میباشد، ولی چون جهاد امری موقت و مقطعی است -به علاوه یکی از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر میباشد- و ادامه کارهای نیک نیز وابسته به انجام امر به معروف و نهی از منکر است، لذا این فریضه را که امری دائمی و همیشگی است از همه آنها مهمتر شمرده اند، به گونه ای که نسبت آنها را در مقایسه با این فریضه الهی نسبت آب دهانی در برابر دریای عمیق به حساب آورده اند.
و بالاخره امر به معروف و نهی از منکر علاوه بر وجوب فردی و مقطعی در موارد جزئیه، نسبت به ساختار جامعه دینی و اخلاقی نیز واجب موکد است؛ و این امر میسر نیست مگر با تشکل و تحزب افراد مومن و آگاه و صالح و همبستگی آنان و تهیه مقدمات و وسائل لازمه همآهنگ با شرایط زمان و مکان؛ و به حکم عقل تحصیل مقدمه واجب واجب است؛ خواه مسئولین بالای حکومت صالح باشند یا ناصالح، اگر صالح باشند احزاب متدین و قوی و علاقه مند نیروی فعال و مردمی آنان خواهند بود، و اگر غیر صالح باشند احزاب در مقابل انحرافات و تعدیات آنان میایستند؛ و حتی اگر در راس حکومت مانند پیامبر خدا (ص) یا امیرالمومنین (ع) باشد باز همه جامعه و مسئولین، صالح نمی باشند و طبعا نیاز به نیروی متشکل متدین فعال وجود دارد؛ و در
.jpg)
