صفحه ۷۰

آیت الله مدرس نجف آبادی بیشترین جمعیت را داشت، البته تعداد طلبه ها در آن زمان زیاد نبود، مثلا درس حاج سید محمد که بزرگترین درس اصفهان بود از نظر جمعیت شاید سی چهل نفر بودند و درس حاج سید علی حدود ده بیست نفر بودند.

س: مرحوم حاج سید محمد و حاج سید علی آیا مرجعیت هم داشتند؟

ج: نه، مرجع تقلید نبودند ولی ملا بودند؛ مرحوم امام خمینی راجع به حاج سید علی می‎گفتند: وقتی علمای اصفهان همراه با آیت الله حاج آقا نورالله مسجد شاهی و آیت الله حاج میرزا محمد صادق خاتون آبادی که در اصفهان مرجع تقلید بودند در ادامه مبارزاتی که با رضاخان داشتند آمدند قم، حاج سید علی هم با آنها آمده بود قم، بعد می‎فرمود حاج میرزا محمد صادق گفت: "این آسید علی می‎خواهد بگوید که من از آقای نایینی و آسید ابوالحسن کمتر نیستم و بیراه هم نمی گوید، اما حیف که روضه خوان است "؛ البته مرحوم حاج سید علی منبر هم می‎رفت، منبرش هم دقیق و خوب بود،و علت اینکه منبر می‎رفت این بود که گفته بود: من در مبارزاتی که با انگلیسیها داشتیم در عراق به زندان افتادم و بنا بود مرا اعدام کنند، آنجا نذر کردم که اگر چنانچه از زندان انگلیسیها نجات پیدا کردم تا آخر عمر برای امام حسین (ع) منبر بروم، لذا در عین حالی که درس خارج می‎گفتند و شخصیت بزرگ و محترمی بودند هر جا ایشان را دعوت می‎کردند منبر هم می‎رفتند، مجلسهای دو سه هزار نفری هم گاهی داشتند و روی منبر شوخی هم می‎کردند.

آیت الله آقای حاج شیخ محمد رضا مسجد شاهی

یکی دیگر از علمای اصفهان در آن زمان آیت الله آقای حاج شیخ محمد رضا مسجد شاهی متوفای سال 1362 ه. ق. بودند که ایشان در نجف با مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری رفیق یا هم مباحثه بوده اند، وقتی که علمای اصفهان مهاجرت می‎کنند به قم حاج شیخ عبدالکریم به حاج شیخ محمدرضا خیلی اصرار می‎کند که در قم بمانند؛ ایشان در فقه

ناوبری کتاب