آیت‌الله منتظری

ربانی شیرازی و آقای آذری و آقای هاشمی تقریبا از بقیه فعالتر بودیم؛ و بالاخره تشکیل جامعه مدرسین به خاطر پیشبرد اهداف حوزه و مراجع بود و انصافا ارگان فعالی بود، ولی پس از پیروزی انقلاب بتدریج تقریبا استقلال خود را از دست داد و به صورت یک ارگان نیمه وابسته به دولت در آمد و چنین نیست که صددرصد جنبه حوزوی داشته باشد.

جلسه یازده نفره تحت عنوان اصلاح برنامه های حوزه

س: حضرتعالی در بیانات خود به جلسه یازده نفره ای اشاره داشتید که تحت عنوان " اصلاح برنامه های حوزه " تشکیل شده بود؛ بفرمایید آیا این همان جلسه جامعه مدرسین بوده یا با آن تفاوت داشته است ؟ همچنین بفرمایید این یازده نفر چه کسانی بودند و چه اهدافی را در نظر داشتید؟

ج: آن جلسه یازده نفره به طور کلی غیر از جلسه جامعه مدرسین و یک کار دیگری بود، ما در حقیقت احساس می‎کردیم که کار اساسی باید کرد؛ در حقیقت جلسه یازده نفری یک جلسه سری بود برای اهداف بزرگ، و زیر پوشش اینکه می‎خواهیم برنامه های حوزه و کتابهای درسی را اصلاح و بررسی کنیم تشکیل داده بودیم در حالی که جنبه سیاسی داشت؛ البته خود اصلاح حوزه هم یک قسمت از برنامه بود. برنامه هایش را باید تنظیم کرد، کتابهای درسی باید تغییر کند و اینکه هر کس به حوزه می‎آید باید کنترلی بر کارهای او باشد، پرونده درسی و اخلاقی داشته باشد، جاسوس ممکن است بیاید، کمونیست ممکن است بیاید، این فکرها در مغز ما بود می‎گفتیم حوزه خودش را باید اصلاح کند تا جامعه را اصلاح کند، اسلام باید همه جا پیشرفت کند و این نیاز به برنامه دارد.

بالاخره بر اساس این مسائل این جمع را تشکیل داده بودیم که تعدادشان به یازده نفر می‎رسید: من، مرحوم آقای ربانی شیرازی، آقای مشکینی، آقای آذری قمی، آقای امینی، مرحوم آقای قدوسی، آقای هاشمی رفسنجانی، آقایان خامنه ای (آسید علی آقا و آسید محمد آقا)، آقای مصباح یزدی، و مرحوم آقای حیدری نهاوندی یا