صفحه ۲۱۰

حساب کنند و از بعضی تصمیم های خطرناک صرف نظر کنند. ما در جلسه مدرسین تصمیم می‎گرفتیم و تقسیم کار می‎کردیم و مثلا بنامی شد هر پنج نفر منزل یکی از مراجع بروند و کارها را با هم هماهنگ بکنند و نظرات و اعلامیه های آنها را پیگیری کنند؛و انصافا در جریان انجمنهای ایالتی و ولایتی مراجع خیلی خوب آمدند، مدرسین هم خیلی خوب فعالیت کردند و این تلاشها سبب شد که دولت شکست بخورد و عقب نشینی کند، و مردم در آن وقت که دولت لایحه را پس گرفت احساس پیروزی کردند، در قم جشن گرفتند و چراغانی کردند تهران همه جا را چراغانی کردند، و این محکی بود برای آمادگی مردم و زمینه ای بود برای مبارزات و حرکتهای روحانیت در آینده.

البته مدرسین هم مختلف بودند بعضی ها در این جریانات خیلی هماهنگ بودند، بعضی ها هم ملاحظه کار بودند و محافظه کاری می‎کردند، می‎آمدند در جلسه و چیزی نمی گفتند، من الان اسم نمی خواهم بیاورم، بعضی اصلا یک کلمه حرف نمی زدند حتی یک چیزی را که می‎خواستیم امضا کنند به زحمت امضا می‎کردند. از کسانی که در امضا گرفتن خیلی نقش داشت مرحوم محمد ما بود با اینکه آن وقت جوان بود این اعلامیه ها را بر می‎داشت می‎برد در خانه آقایان و به عناوین مختلف از آنها امضا می‎گرفت و به خاطر همین امضا گرفتنها یکی دو مرتبه بازداشت شد و یک مرتبه سی و دو روز در زندان ماند و بعد آزاد شد.حجه الاسلام والمسلمین مرحوم حاج شیخ محمد منتظری در روز هفتم تیرماه 1360 در انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به شهادت رسید و در حرم حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپرده شد.

یک نکته تاریخی

من یک نکته را در همین جا به عنوان اینکه در تاریخ بماند بگویم: البته به عنوان تنقیص نمی گویم به عنوان اینکه یک واقعیت است عرض می‎کنم و آن اینکه در جلسه مدرسین حوزه علمیه قم نوعا آقای امینی، آقای خامنه ای، آقای هاشمی رفسنجانی، آقای آذری، آقای ابطحی، آقای مکارم، آقای سبحانی و دیگر آقایان شرکت می‎کردند،

ناوبری کتاب