آیت‌الله منتظری

عقب نشینی آیت الله خوانساری

س: این نکته که حضرتعالی فرمودید مرحوم امام در قضیه رفراندوم نظرشان راجع به اصل اصلاحات ارضی منفی نبوده است یک خاطره جالبی بود، اکنون سئوال این است که آن زمان عده ای از علما مثل حاج آقا محسن اراکی یا آیت الله بنی صدر در همدان یا کسان دیگری بودند که در واقع خود یا بچه های اینها جزو بزرگ مالکها محسوب می‎شدند آن وقت این شایعه بوده که علما چون خودشان ملاکند یا با مالکها زد و بند دارند با اصلاحات ارضی مخالفند، این معنا تا چه اندازه در حوزه مطرح بود؟ دیگر اینکه راجع به آزادی زنان و حق شرکت در انتخابات که حضرت امام در تلگرافشان به شاه آن را مطرح کرده بودند اصولا نظر ایشان و سایر مراجع چگونه بود، با اینکه خود ایشان بعد از انقلاب موافقت فرمودند که زنان در مجلس به عنوان نماینده شرکت کنند؟

ج: این جهت که بعضی از علما خودشان ملاک بوده اند یا اینکه آیت الله بنی صدر ملاک بوده اند و تاثیر آن در مخالفتها را من خبر ندارم، آشنایی من با آیت الله بنی صدر پس از این بود که آیت الله خمینی را گرفته بودند و علمای شهرستانها به عنوان اعتراض مهاجرت کرده بودند به تهران، من در آنجا با ایشان آشنا شدم، در مسائل هم وارد بود و شجاعانه برخورد می‎کرد ولی در این مسائل عمدتا مراجع قم مطرح بودند، مراجع قم هم چون شاه مطرح بود برای شرکت در مبارزه خیلی تمایل نشان نمی دادند و می‎گفتند شاه حرفش را پس نمی گیرد و ما شکست می‎خوریم، و آیت الله خمینی اصرار داشتند که نخیر اگر ما درست عمل کنیم موفق می‎شویم، البته پس از اینکه مرحوم آیت الله حاج سید احمد خوانساری مساله اصلاحات ارضی را در تهران مطرح کرده بودند مزاحمتی برای ایشان ایجاد شده بود، عده ای در بازار ایشان را هل داده بودند و عمامه ایشان افتاده بود و به ایشان اهانت شده بود و تقریبا ایشان در همان جریان دیگر عقب زدند و به این نتیجه رسیدند که نمی شود کاری کرد، و برای خیلی افراد این جور مطرح شده بود که وقتی با آیت الله خوانساری با آن موقعیت که در جامعه داشت و دستگاه و دولت هم با ایشان بد نبود این گونه عمل بشود و عمامه ایشان