آسید ابوالحسن را گو یا ناقص نقل کرد، آیت الله بروجردی با اینکه رقیب آسید ابوالحسن بود بدون اینکه تکبر کند با صدای بلند خیلی با احترام از همانجا که نشسته بود فرمودند نه خیر آیت الله اصفهانی با این قید میفرمایند. بالاخره آقای حاج محمدحسین آدم بسیار مقدس و امین و متدینی بود، بعد که آقای بروجردی آمدند قم و سر ایشان شلوغ شد از ایشان خواستند که به قم بیاید. ایشان به عنوان محرر در بیت بود، نامه ها را میخواند و جواب میداد، وجوهات را میگرفت و به مقسمین برای پرداخت شهریه تحویل میداد، بالاخره خیلی کار میکرد و شبانه روز مشغول بود، و واقعا مرد بی آزار و متدینی بود.
حاج احمد بیشتر کارهای بیرونی آقای بروجردی را انجام میداد، مثل وزیر خارجه ایشان بود، آقای بروجردی به شاه میخواست پیغام بدهد یا با علمای شهرستانها کاری داشت یا پیش کسی میخواست پیغامی بفرستد آقای حاج احمد را میفرستاد، در بیت ایشان هم تنظیم کننده امور بیت بود. افراد دیگری که بودند: حاج میرزا ابوالحسن اشعری شیرازی که الان مرحوم شده است، حاج شیخ محمود اردکانی -که مدتی هم مباحثه من بود- شوهر خواهر آقای فاضل لنکرانی، حاج شیخ محمدعلی کرمانی که خودش درس میگفت، آسید مصطفی خوانساری، دوتا برادرهای صادقی -آمیرزا مهدی صادقی و آمیرزا حسین صادقی - اینها تقریبا جزو حواریین آیت الله بروجردی بودند، البته افراد دیگر هم کم و بیش در کارهای ایشان موثر بودند؛ اما اینکه چه کسی در ارتباط با القای این گونه مسائل در ذهن ایشان موثر بوده من کسی را نمی توانم متهم کنم.
س: رساله توضیح المسائل فارسی را هم در ابتدا آقای حاج محمدحسین احسن تنظیم کردند؟
ج: نه، توضیح المسائل را آقای حاج شیخ علی اصغر علامه کرباسچیان که در تهران است و مدارس علوی را به راه انداخت تنظیم کرد؛ البته از سایر افراد هم کمک میگرفت، حتی گاهی اوقات به من میگفت این عبارت چطور است.
.jpg)
