آیت‌الله منتظری

علل به سردی گراییدن روابط آیت الله خمینی و آیت الله بروجردی

س: کسانی که آیت الله بروجردی برای اصلاح حوزه به آنها حکم داده بود - و بعد این حکم از آنها پس گرفته شد- چه کسانی بودند، و آیا این حرکت در روابطآنان با آیت الله بروجردی تاثیر گذاشت یا خیر؟

ج: این افراد شخصیتهایی مانند آیت الله خمینی و آیت الله داماد بودند آقای صاحب الداری هم گو یا با آنها بود، اما آیت الله خمینی از همان اول اصرار داشتند که ایشان اگر بخواهند ما این کار را انجام دهیم باید آن را بنویسند، و ایشان هم به صورت حکمی آن را نوشت ولی بعدا وسوسه گران ایشان را پشیمان کردند و نوشته را پس گرفتند؛ و از همانجا روابط آیت الله خمینی و آیت الله بروجردی رو به سردی رفت. آیت الله خمینی از کسانی بود که از همان اول که آیت الله بروجردی به قم آمدند تقریبا خودش را وقف ایشان کرده بود، ایشان در هر دو درس آقای بروجردی شرکت می‎کردند و خیلی هم از آن تعریف می‎کردند و می‎گفتند: "درس ایشان جوری است که طلبه ها غیر مستقیم مجتهد و ملا می‎شوند، ایشان بیست سال دیر به حوزه علمیه قم آمدند". من یادم هست ایشان درس اصول آیت الله بروجردی را هم می‎نوشتند و مرتب به منزل آیت الله بروجردی رفت و آمد می‎کردند و تقریبا در مسائل از ایشان دفاع هم می‎کردند؛ از باب نمونه یک روز عصر بعد از آنکه درس آیت الله بروجردی تمام شد و برای نماز می‎رفتند چند نفر هم اطراف ایشان بودند من جلو رفتم و از ایشان پرسیدم آقا اگر کسی در صحت قرائت امام جماعت شک کند می‎تواند به او اقتدا کند -من مساله کلی می‎پرسیدم و نظری نداشتم - آقای بروجردی یک نگاهی به من کردند و گفتند: شما به امامی که در قرائتش شک دارید اقتدا نکنید بروید به امامی که قبولش دارید اقتدا کنید!من با ناراحتی گفتم آقا این مساله است می‎پرسم،گفتند بله مانعی ندارد؛ بعد آقای خمینی به من گفتند آخه این مساله را چرا از ایشان می‎پرسی ؟ مگر نمی دانید بعضی ها شایع کرده اند که آقای بروجردی قرائتش درست نیست -چون ایشان در نماز دندانهایش را در می‎آورد، شبهه وجود اجزای غیر ماکوله در آن می‎کرد، آن وقت قرائتش یک جور مخصوص می‎شد- گفتم من چه می‎دانستم که