آیت‌الله منتظری

نعمت های بیشمار خداوند

"جم" به معنای "کثر" است، یعنی: زیاد؛ و چون اینجا به حرف "عن" متعدی شده است متضمن معنای تجاوز"تجاوز" یعنی: محدود نبودن به حد و اندازه خاص. نیز می‎باشد؛ یعنی: آن قدر نعمت های خدا زیاد است که ما نمی توانیم آنها را بشماریم. این کلام حضرت اشاره است به کلام خدا در قرآن که می‎فرماید: (و ان تعدوا نعمة الله لاتحصوها) سوره ابراهیم (14)، آیه 34. یعنی: "و اگر در مقام شمردن نعمت های خداوند برآیید، آنها را نمی توانید شمارش کنید."

"أمد" در لغت هم به ابتدای چیزی گفته می‎شود و هم به تمام مدت آن اطلاق می‎گردد.

حضرت می‎فرماید: ابتدا یا مدت نعمت های خدا دورتر از آن است که ما قادر باشیم جزای آنها را بدهیم. یعنی: اگر خداوند در یک روز و در مدت مشخصی به انسانها و سایر موجودات بذل نعمت می‎کرد، آن وقت شاید می‎توانستیم بگوییم که جزایش را هم می‎توان در مدت مشخصی به جا آورد؛ اما وقتی نعمت های الهی محدود به یک روز و یک