صفحه ۵۴

وحی و الهام انبیاء و اولیاء از نوع دیگر و بسیار قوی تر و بالاتر است و کنه آن برای ما روشن نیست.

(والثناء بما قدم )
(و مدح و ستایش خدای را به آنچه پیش فرستاده است.)

اشاره است به خلقت آسمان و زمین و همه چیزهایی که قبل از ما خلق شده و ما از آنها استفاده می‎کنیم.

(من عموم نعم ابتداءها)
(از نعمت های فراگیری که شروع به آفرینش آنها کرد.)

"من" در اینجا بیانیه "من" معانی گوناگونی دارد که یکی از آنها "بیانیه" است؛ و آن هنگامی به کار می‎رود که قبل از آن، کلمه یا جمله مبهمی گفته شده که نیاز به بیان و توضیح داشته باشد، نظیر جمله: "والثناء بما قدم". است و عبارت "ما قدم" را توضیح می‎دهد؛ یعنی: از عموم نعمتهایی که خدا ابتدائا داده است، قبل از وجود هر کسی و یا بدون این که کسی تقاضایی بکند.

در واقع نعمت های خدا بر دو قسم است: گاهی چنین است که انسانها از خدا چیزهایی می‎خواهند و خداوند هم عطا می‎کند؛ اما گاهی از اول کسی نبوده که از خدا چیزی بخواهد، بلکه خداوند بنابر فیاضیت علی الاطلاقی که داشته نعمت هایی را ابتدائا خلق فرموده است و همه موجودات هم به نحوی از آنها بهره مند هستند.

این کلام حضرت در اینجا اشاره به قسم دوم دارد؛ یعنی: نعمت هایی که خداوند بدون درخواست کسی و بنابر فیاضیت علی الاطلاق خود خلق فرموده است.

ناوبری کتاب