صفحه ۴۴

بنابراین حضرت با همراهی جمعی از زنان و همفکران خود به مسجد عزیمت کردند. شاید علت این بوده که شخصیت ظاهری حضرت محفوظ باشد.اگرچه شخصیت بزرگان و اولیای خدا هیچ گاه به مال و مقام و امثال آن نیست، اما در مواقعی ایجاب می‎کند که آن شخص بزرگ، جدای از شخصیت معنوی خود، ظاهر امر را نیز مراعات کند؛ و آن در مواردی است که مسأله یک شخص در میان نیست، بلکه دو جناح حق و باطل در مقابل هم قرار گرفته اند؛ و در این مواقع حفظ ظاهر - در حقیقت - به منظور تعظیم حق و عدالت است، نه جلب شخصیت و موقعیت ظاهری برای فردی خاص؛ که مقام اولیای خدا از آن مبرا و پاک می‎باشد.

"تطاء ذیولها"

(حضرت در حال راه رفتن بر پایین لباس خود پا می‎گذاشتند.)

یعنی: پیراهن یا چادرشان زیر پا قرار می‎گرفت.

در اینجا دو احتمال وجود دارد:

احتمال اول این که حضرت از آنجا که در اثر ناراحتی با شتاب و عجله حرکت می‎کرده، گاهی اوقات پیراهن و لباسشان به زیر پا می‎رفته است؛ چون زنها معمولا وقتی با عجله راه می‎روند، گاه چادر یا پیراهنشان به زیر پا می‎رود.

احتمال دوم این است که بگوییم: چون لباس حضرت بلند بوده، در حال راه رفتن پای خود را روی آن می‎گذاشتند.

و در کتاب "کشف الغمة" عبارت این چنین است: "تجر أدراعها تطاء فی ذیولها" یعنی: "لباس حضرت روی زمین کشیده می‎شد و بر پایین لباس خود پا می‎گذاشتند." که معلوم می‎شود لباس حضرت بلند بوده است. همچنین به قرینه جمله بعد که توضیح آن می‎آید همین احتمال دوم صحیح است.

ناوبری کتاب