"محمد" مشهور به نفس زکیه و "ابراهیم" که در زمان منصور دومین خلیفه عباسی قیام کردند و به دستور منصور به شهادت رسیدند از فرزندان او بوده، و عبدالله محض خود نیز در زمان منصور زندانی شده و در همان زندان از دنیا رفته است.
3 - احتجاج طبرسی
کتاب دیگری که خطبه حضرت زهرا(س) را نقل کرده کتاب "احتجاج" تألیف مرحوم طبرسی است، که او هم خطبه را از عبدالله محض نقل میکند.احتجاج طبرسی (انتشارات اسوه)، ج اول، ص 253؛ بعضی از بزرگان این کتاب را به مرحوم شیخ أبی علی طبرسی، مؤلف تفسیر شریف "مجمع البیان" نسبت میدهند؛ اما ظاهرا همان گونه که مرحوم علامه مجلسی در مقدمات بحار (9/1) میفرماید، این کتاب تألیف أبی منصور احمد بن علی بن ابی طالب الطبرسی از علمای قرن ششم میباشد و نسبت دادن این کتاب به صاحب تفسیر "مجمع البیان" از روی اشتباه صورت گرفته است.
کتابها و منابع دیگری هم این خطبه را نقل کرده اند؛به غیر از کتابهایی که ذکر شده، میتوان به کتابهای دیگری از علمای شیعه و سنی اشاره کرد، که یا همه خطبه حضرت زهرا(س) و یا قسمت هایی از آن را آورده اند، و سعی و نظر بر این بوده است که فقط منابع قدیمی و دست اول را در اینجا ذکر کنیم و به جهت اختصار از نام بردن کتابهایی که فقط به خطبه حضرت اشاره داشته و یا به جمله ای از آن استشهاد کرده اند خودداری شده است. 1. الفاضل فی صفة الادب الکامل، أبوالطیب محمدبن احمدبن اسحاق بن یحیی الوشاء (متوفی 325 ه') ص 210 تا 213. 2. شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار(ع)، نعمان بن محمد تمیمی مغربی (متوفی 363 ه') ج 3، ص 34. 3. علل الشرائع، شیخ صدوق (متوفی 381 ه') ج 1، ص 248، حدیث 2، 3 و 4. 4. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج 3، ص 567، حدیث 4940. 5. نثر الدرر، وزیر ابوسعید منصور بن حسین آبی، (متوفی 421 ه')، تحقیق محمد علی قرنة، مرکز تحقیق التراث، مصر، چاپ اول (1981 م)، ج 4، ص 8 تا 13. 6. دلائل الامامة، محمد بن جریر بن رستم طبری (از علمای قرن چهارم)، ص 30 تا 38. 7. الشافی فی الامامة، سید مرتضی علم الهدی (متوفی 436 ه') به تحقیق عبدالزهراء حسینی خطیب، ج 4، ص 68 تا 77؛ و چاپ قدیم، ص 231. 8. التذکرة الحمدونیة، ابن حمدون محمد بن حسن بن محمد بن علی (متوفی 562 ه')، ج 6، ص 255 تا 259، حدیث 628. 9. مناقب آل أبی طالب، محمد بن علی بن شهرآشوب (متوفی 588 ه') نجف اشرف، مطبعة الحیدریة، ج 2، ص 49 تا 51. 10. منال الطالب فی شرح طوال الغرائب، ابن أثیر، مبارک بن محمد (متوفی 606 ه') مکه، جامعة أم القری، 1399 ه'، ص 501 تا 507. 11. تذکرة الخواص، سبط ابن الجوزی (متوفی 654 ه') ص 317. 12. الطرائف فی معرفة المذاهب والطوائف، رضی الدین ابن طاووس حسینی (متوفی 664 ه') ص 263 تا 266، به نقل از کتاب "الفائق عن الاربعین". 13. شرح نهج البلاغة، ابن میثم بحرانی (متوفی 679 ه') ج 5، ص 105، به نقل از کتاب "المنظوم والمنثور فی کلام نسوان العرب من الخطب والشعر". 14. کشف الغمة فی معرفة الائمة، أبوالحسن علی بن عیسی اربلی (متوفی 693 ه') چاپ بیروت، ج 2، ص 108؛ و چاپ علمیه قم، ج 1، ص 480. ولی آنچه ما در
.jpg)
