صفحه ۳۶۵

یعنی: کسانی از اهل مکه یا سایر مردم که ظلم و ستم می‎کردند، به زودی آنان به بدی کارهایی که کرده اند می‎رسند؛ و آثار طبیعی کارهای زشت بالاخره گریبانگیر جامعه می‎شود.

توبیخ مجدد اصحاب سقیفه

(ألا هلم فاستمع )
(هان ! بیایید و بشنوید.)

این خطاب به همه است، اگرچه کسانی که نزد حضرت زهرا(س) بودند همه زن بودند اما این خطاب اختصاص به زنها ندارد.

کلمه "هلم" نزد اهل حجاز "اسم فعل" است و در مورد مفرد و جمع و مذکر و مؤنث یکسان به کار می‎رود، ولی عربهای اهل نجد این کلمه را صرف می‎کنند و می‎گویند: "هلما، هلموا، هلمی،..." و گاهی نون تأکید هم به آن اضافه می‎شود، مثل: "هلمن" و این کلمه برای فراخواندن به کار می‎رود. در هر صورت اینجا حضرت به طور کلی می‎فرمایند و خطابشان شامل همه است، یعنی: همگان بیایید و بشنوید. مثل: "اعلم" که در اول بعضی از مطالب آورده می‎شود، یا "بدان أیدک الله" که در ابتدای "صرف میر" آمده است و خطاب به شخص خاصی نیست و عموم را شامل می‎شود.

(و ما عشت أراک الدهر عجبا)
(و تا زمانی که زنده هستید روزگار به شما چیزهای شگفتی را می‎نمایاند.)

اینجا هم خطاب به همه است، نه شخص خاص؛ یعنی:

ناوبری کتاب