آیت‌الله منتظری

مردم را هدایت کرد؛ بلکه باید مردم، با ایمان و علاقه در مسیر حق و عدالت قرار گیرند.

در اینجا هم حضرت زهرا(س) از تشبیه استفاده کرده اند و همان طور که گفتم در کلمات بزرگان از تشبیه به طور فراوان استفاده می‎شده است.

"خشاش" چوبی است که افسار شتر به آن متصل بوده و آن چوب را در بینی شتر فرو می‎کردند. وقتی می‎خواستند شتر را حرکت دهند، اگر با فشار و شدت آن را می‎کشیدند بینی حیوان زخم می‎شده؛ ولی اگر با نرمی و نرمش آن را حرکت می‎دادند بینی شتر زخم نمی شد. البته این تشبیه است و حضرت برای تقریب به ذهن فرموده اند، و منظور این است که اگر کسی می‎خواهد مردم را هدایت و رهبری کند، باید با نرمش هدایت کند، به طوری که مردم فشار و صدمه نبینند.

این است که می‎فرمایند: حضرت علی (ع) مردم را به راه راست هدایت می‎کرد به گونه ای که مردم صدمه و آزاری نمی دیدند. "لایکلم خشاشه" یعنی: خشاش بینی او را مجروح نکند؛ کنایه از این که مردم هیچ صدمه ای نبینند. "کلم" به معنای مجروح کردن است.

اگر بخواهی با تندی و خشونت افراد را ببری، هم تو خسته می‎شوی و هم آنان خسته می‎شوند؛ اما اگر هموار و آهسته و همراه با ملایمت