صفحه ۳۴۵

آغاز انحراف مسیر خلافت

(ویحهم ! أنی زحزحوهادر کتاب احتجاج "زعزعوها" آمده ولی در بقیه منابع "زحزحوها" ذکر شده است و همین درست است؛ در قرآن کریم هم آمده است: (فمن زحزح عن النار...) سوره آل عمران (3)، آیه 185. عن رواسی الرسالة ؟)
(وای بر آنها! چگونه خلافت را از جایگاههای استوار رسالت دور کردند؟)

در اینجا علت این که حضرت "ویحهم" فرمود و "ویلهم" نفرمود، به خاطر تعجب از کار آنها و دلسوزی برای آنهاست؛ انسان وقتی از کار کسی تعجب کند و دلش برای او بسوزد، می‎گوید: "ویحه"؛ اما "ویل" در آنجایی به کار می‎رود که در مقام اظهار غضب و نفرین باشد.

"أنی زحزحوها": چگونه خلافت را دور کردنداین که ضمیر "زحزحوها" به خلافت بازگشته، شاید قرینه بر این باشد که در عبارت سابق هم که فرمودند: "لقد قلدتهم ربقتها" ضمیر "ربقتها" به خلافت بازگردد. "عن رواسی الرسالة": از جایگاههای محکم و ثابت رسالت ؟ "جبال رواسی" هم که می‎گویند، یعنی: کوههای ثابت و استوار. معنای عبارت این است که خلافت را از آن پایگاهی که از نظر علم و تقوا و ارتباط با وحی پایگاه ثابت و محکمی بود، به مسیر باطل و منحرفی انداخته اند.

اضافه "رواسی" به "الرسالة" از آن جهت است که امامت در حقیقت جایگاه و پایگاه قوی و محکم رسالت است، و اگر امامت از مسیر اصلی خارج شد و تا آنجا تنزل کرد که با بودن شخصیتی عظیم و الهی همچون حضرت امیر(ع)، امثال ابوبکر و عمر و عثمان امام المسلمین شوند، در حقیقت ضربه به رسالت خورده و مبانی دین متزلزل شده است.

ناوبری کتاب