صفحه ۳۱۶

شرایطی قرار گرفته ای که جلوی هیچ کدام از اینها را نمی توانی بگیری. ابوبکر با صراحت حقوق ما را غصب می‎کند و حدیث جعل کرده و به پیامبر(ص) نسبت می‎دهد؛ آنها با تبلیغات و جوسازی هرچه می‎خواهند می‎گویند و توده مردم را فریب می‎دهند، ولی تو هیچ عکس العملی نشان نداده و سکوت اختیار کرده ای !

(و لا أغنیت طائلا [باطلا])
(و هیچ کار مؤثری [در جهت دفع فتنه موجود] انجام ندادی.)

یعنی: اگر وضعیت و شرایط شما جوری بود که یک حرفی می‎زدی و یک کاری می‎کردی، قطعا اینها ترسیده و عقب نشینی می‎کردند؛ ولی تو به خاطر شرایطی که تحمیل شده است، همین طور گوشه خانه نشسته و دست روی دست گذاشته ای و هیچ حرکتی را مصلحت نمی بینی.

در بعضی نسخه ها "و لا أغنیت باطلا" آمده است؛ یعنی: هیچ باطلی را دفع نکردی. منظور از باطل کارهای خلاف حقی است که حکومت غاصبانه ابوبکر انجام می‎داد.

البته عذر واقعی حضرت امیر(ع) حفظ اصل اسلام و وحدت مسلمانان بود که مبادا با جنگ داخلی کیان اسلام به خطر افتد.

(و لا خیار لی )
(و من هم هیچ اختیاری ندارم.)

یعنی: هیچ کاری هم از دست من برنمی آید. در این جملات حضرت زهرا(س) نخواسته اند به سکوت حضرت علی (ع) اعتراض بکنند،

ناوبری کتاب