آیت‌الله منتظری

حضرت در اوایل خطابه از فدک تعبیر به "ارث" کردند، ولی در اینجا به عنوان "نحلة" یاد می‎کنند. همان طور که در آنجا هم اشاره شد: در حقیقت منظور حضرت از "ارث" میراث اصطلاحی نبوده است؛ چرا که پیامبر(ص) در زمان حیات خویش فدک را به حضرت زهرا(س) دادند، و آن حضرت در زمانی که رسول خدا(ص) در قید حیات بودند اختیار سرزمین فدک را به عهده داشتند؛ در حالی که اگر مراد ارث اصطلاحی بود، باید پس از رحلت پیامبر(ص) به دخترشان می‎رسید. روی این اساس به نظر می‎رسد که مراد از ارث یک معنای اعمی بوده باشد؛ یعنی: در بعضی چیزها در زمان حیات پدر نیز تعبیر به "ارث" می‎شود، مثلا می‎گویند: فلانی هوش و استعدادش را از پدرش به ارث برده، یا شجاعت را از جدش به ارث برده؛ این بدان معنا نیست که پدرش از دنیا رفته باشد و هوش خود را برای فرزند خود به جای گذاشته باشد، بلکه مقصود این است که این هوش و استعداد یا این شجاعت از ناحیه پدرش یا از ناحیه جدش بوده است.

"بلغة" به وسیله زندگی معمولی گفته می‎شود؛ و مراد از "ابنی" امام حسن (ع) و امام حسین (ع) می‎باشند. البته ممکن است "ابنی" باشد که در این صورت مراد از آن "جنس" است و قهرا معنای جمع خواهد داشت، یعنی: وسیله زندگی بچه هایم.

حضرت می‎فرمایند: این ابوبکر دارد فدک را که بخشش پدرم بوده و وسیله زندگی ساده و معمولی بچه هایم می‎باشد از من