صفحه ۲۹۶

وقتی سخن حضرت با مسلمانان حاضر در مسجد تمام می‎شود، متوجه مزار پیامبراکرم (ص) می‎شوند و اشعاری را بر زبان جاری می‎کنند که بیانگر سوز دل و نگرانی روحی آن حضرت است؛ گفته می‎شود که سراینده قسمتی از این اشعار "هند" دختر "اثاثة" بوده است،البته این اشعار در منابع و کتابهای زیادی - با اختلاف در تعداد ابیات و نیز در بعضی مصراعها و کلمات آن - نقل شده است و در این که سراینده اشعار چه کسی بوده اختلاف است. بعضی گفته اند که اشعار از "هند" دختر "اثاثة" است، مانند: روایت ابوبکر جوهری در کتاب "السقیفة و فدک" که ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه خود، و اربلی در "کشف الغمة" با تفاوتهایی آن را نقل کرده اند؛ که تعداد ابیات آن در شرح نهج البلاغه سه بیت، و در کشف الغمة شش بیت می‎باشد. بعضی دیگر سراینده آن را "صفیة" دختر "عبدالمطلب" عمه رسول خدا(ص) می‎دانند؛ مانند: مسعودی در "مروج الذهب"، (ج 2، ص 311) که یک بیت آن را نقل کرده، و طبری در "دلائل الامامة" شش بیت آن را ذکر کرده است. بعضی هم اشعار را از زبان حضرت زهرا(س) نقل کرده اند؛ مانند ابن طیفور در "بلاغات النساء" که در پایان خطبه حضرت دو بیت آن را نقل کرده. مرحوم کلینی در "کافی" (ج 8، ص 376) بدون نقل خطبه و با ذکر سند دو بیت، و شیخ مفید در "أمالی" (ص 40) بدون نقل خطبه و با ذکر سند هشت بیت آن را آورده اند. همچنین ابن اثیر در "النهایة" (ج 5، ص 277) و زمخشری در "الفائق" (ج 3، ص 411) ذیل ماده "هنبث" دو بیت آن را ذکر کرده اند. در "تفسیر قمی" (ج 2، ص 157) با ذکر سند دوازده بیت آمده است. آنچه مسلم است این اشعار در رثای پیامبراکرم (ص) سروده شده است و مطالب و مضامین بعضی ابیات آن اختصاص به اهل بیت پیامبر(ص) دارد؛ پس شاید بتوان چنین نتیجه گیری کرد که بعضی ابیات آن را "هند" یا "صفیه" در رثای پیامبر(ص) سروده و حضرت زهرا(س) با تمثل به آنها خود نیز ابیاتی به آن اضافه کرده اند؛ همان گونه که علامه سید محسن امین عاملی در "مجالس السنیة" (جزء 5، ص 88) نظیر این مطلب را اظهار داشته است. ولی طبرسی در "احتجاج" این هشت بیت را از قول حضرت زهرا(س) نقل کرده و می‎گوید: حضرت رو به سوی قبر پیامبر(ص) کرده و فرمودند:

ناوبری کتاب