صفحه ۲۵۱

"فان تکفروا أنتم و من فی الارض جمیعا": پس اگر شما و همه کسانی که بر روی زمین زندگی می‎کنند کافر شوید "فان الله لغنی حمید": خداوند بی نیاز و ستوده است. به شما احتیاجی ندارد؛ یک وقت خیال نکنید به خدا ضرری زده اید، بلکه به خودتان ضرر رسانده اید.

بیان سوز دل و اتمام حجت

سپس حضرت زهرا(س) در ادامه کلام خود می‎فرمایند: این را به شما بگویم که اگر من این خطبه را برای شما خواندم و راجع به فدک و حقوق غصب شده خودم و شوهرم به شما خطاب و عتاب کردم، به خاطر این نبوده است که به شما امید داشته باشم که شما به من و حضرت امیر(ع) کمک بکنید؛ ما دیگر شما را شناخته ایم و می‎دانیم که شما برای دفاع از حق، خود را به خطر نمی اندازید؛ بلکه می‎خواهم سوز دل خود را ظاهر کنم و در ضمن اتمام حجت کرده باشم؛ این است که می‎فرمایند:

(ألا و قد قلت ما قلت هذا علی معرفة منی بالخذلة التی خامرتکم )

(آگاه باشید! همانا گفتم آنچه را که در اینجا گفتم، در حالی که شناخت داشتم از شما به این که کمک نکردن و ترک یاری حق با ذات شما عجین و آمیخته شده است.)

"خذلة" یعنی: مخذول کردن و ترک نصرت و یاری؛ کسی را که رها کنند و به او کمک نکنند و به فریادش نرسند، در اصطلاح می‎گویند مخذولش کرده اند. "مخامرة" هم یعنی: مخلوط شدن.

ناوبری کتاب