آیت‌الله منتظری

حق تعالی را فهمیده باشد، طبعا خشیت برایش حاصل می‎شود؛ و این خداشناسی از طریق علوم مادی نیز حاصل است. ظاهرا مراد از "علماء" در آیه شریفه: (انما یخشی الله من عباده العلماء) علم فقه و اصول نیست؛ بلکه به قرینه آیات قبل، این آیه شامل علوم طبیعی و اجتماعی می‎شود؛ آنجا که خدای متعال می‎فرماید: (ألم تر أن الله أنزل من السماء ماء فأخرجنا به ثمرات مختلفا ألوانها و من الجبال جدد بیض و حمر مختلف ألوانها و غرابیب سود ‏ و من الناس و الدواب و الانعام مختلف ألوانه کذلک ) سوره فاطر (35)، آیات 27 و 28. یعنی: "آیا ندیدی که خداوند آب را از آسمان نازل کرد، پس به وسیله آن میوه های رنگارنگ و ثمرات گوناگونی را پدید آوردیم و در کوهها رگه هایی سفید و سرخ به رنگ های مختلف و رگه هایی بسیار سیاه قرار داد، همچنین مردم و جنبندگان و چهارپایان را با رنگ های گوناگون خلق کرد."

در این آیات، خداوند به نظام تکوین اشاره کرده و این حقیقت را بیان می‎کند که این موجودات با این عظمت و ریزه کاری خلق شده اند و اینها همه حکایت از این دارند که این موجودات یک خالقی دارند که او قادر مطلق و حکیم مطلق است. آنگاه پس از بیان این موارد که همگی مربوط به زمین شناسی، معدن شناسی، انسان شناسی و حیوان شناسی است، خدا می‎فرماید: (انما یخشی الله من عباده العلماء) سوره فاطر (35)، آیه 28. یعنی: هر کس اینها را بلد باشد و بداند که در نظام وجود چقدر دقت و قدرت و صنعت و ریزه کاری به کار رفته است، او طبعا خاشع و خداترس