صفحه ۲۶۰

ولی به نظر می‎رسد برگشت همه انواع جهاد به جهاد دفاعی است، و در حقیقت جهاد ابتدایی محض نداریم؛ و عقل و وجدان هر انسانی به لزوم جهاد دفاعی حکم می‎کند.دفاع گاه دفاع از شخص است، و گاه دفاع از ناموس و یا مال، و گاه دفاع از حقیقت و عدالت اجتماعی و دفاع از یک ملت است. اگر فرض شود در کشوری مردم آن - برحسب فطرت خود - پاکند و طالب حق و عدالت اجتماعی می‎باشند ولی دسته خاصی از قبیل سلاطین و زورگویان، سیاست و اقتصاد و فرهنگ آن کشور را قبضه کرده اند و مانع از رشد و آگاهی مردم نسبت به علوم و معارف حقه و حقوق خود می‎باشند، و مردم محروم و ستمدیده به زبان حال و یا به زبان قال از دیگران می‎خواهند به کمک آنان بشتابند آیا عقل و وجدان حکم نمی کند که لازم است در صورت توان با این حکومت ظالمانه و حکام ظالم مبارزه شود تا مردمی که تحت سلطه اقلیت ستمگر گرفتارند نجات یابند و در نتیجه بتوانند به معارف حقه و علم و فرهنگ غنی دست یابند و عدالت اجتماعی بین آنان برقرار شود.

درس را از استاد فرا باید گرفت

از بس مرحوم امام مطالب را خوب بیان می‎کردند انسان به عمق مطلب پی می‎برد، بعضی درسها هست که لفظپرانی آن زیاد است، ولی مطالب آن روشن نیست که طرف خوب بفهمد، ولی ایشان این قدرت را داشتند که مطالب خیلی عمیق را جوری بیان می‎کردند که افرادی که در درس بودند خوب درک می‎کردند، و من یادم است که

ناوبری کتاب