آیت‌الله منتظری

خودش تکامل پیدا می‎کند که رنگش و وزنش عوض می‎شود، اجمالا اعراض وجود جدایی ندارند و وجودشان از مراتب وجود جوهر است، متحد با وجود جوهر هستند، جلوه آن هستند؛ این یک واقعیتی است که مرحوم صدرالمتالهین کشف کرده است حقیقت هم همین جور است، و اصلا اینکه یک نطفه انسان می‎شود این فقط کم و اعراضش عوض نمی شود بلکه صورت نوعیش عوض می‎شود، در این صورت نطفه تا برسد به مرحله انسانیت دارای یک صورت نوعیه متصله متدرجه متکامله است.

مقام فانی فی الله

زمانی که مقام عبودیت کامل نشود فانی فی الله نیست، و تا هنگامی که فانی فی الله نباشد معراج و رسالت نیست، گفته اند اگر کسی فانی فی الله شود "ذو عین واحدة" می‎شود و به ما سوی الله توجهی ندارد، تمام توجه او به خداست. اما کسی که بر اثر عبودیت به مقام رسالت و امامت می‎رسد "ذو عینین" صاحب دو چشم می‎شود، در عین حالی که فانی فی الله است، اما از ناحیه حق هم مبعوث به طرف خلق شده و باید به خلق خدا هم توجه کند؛ با این که از خدا غافل نمی شود به بندگان خدا هم توجه دارد، آنها را ارتقاء رتبه و مقام می‎دهد، در عین این که فانی فی الله است، با بندگان خدا هم حشر و نشر دارد و رذایل روحی آنها را پاک می‎کند و آنها را به درجه و کمال می‎رساند. این کار، کار همه کس نیست؛ زیرا وقتی ما فانی فی الله شدیم اگر به طرف