صفحه ۸۳

زندگی می‎کند. (انما المؤمنون الذین آمنوا بالله و رسوله ثم لم یرتابوا).سوره حجرات (49)، آیه 15) . "مؤمنان کسانی هستند که به خدا و رسول خدا ایمان آوردند و هیچ شک و تردید به خود راه ندادند." در مقابل، فاقدان ایمان همواره در تردید و دودلی به سر می‎برند. (انما یستأذنک الذین لایؤمنون بالله والیوم الاخر وارتابت قلوبهم فهم فی ریبهم یترددون)سوره توبه (9)، آیه 45. "تنها کسانی از تو عذر و اجازه می‎خواهند که به خدا و روز جزا ایمان ندارند و دلهایشان را شک فراگرفته و در شک خویش سرگردانند."

درجات ایمان

ایمان - بسته به درایت و دلبستگی اهل ایمان - دارای مراتب است. از اقرار زبانی شروع می‎شود و به عالی ترین مرحله ممکن می‎رسد. از امام علی (ع) سؤال شد که ایمان چیست ؟ فرمود: ایمان شناخت قلبی، اقرار زبانی و عمل با اعضا و جوارح است.سید رضی، نهج البلاغه، حکمت 227، ص 508. هرچه انسان به امور غیر الهی و غیر معنوی بیشتر تعلق خاطر پیدا کند، ایمانش رو به ضعف می‎رود. خداوند برای انسان دو و یا چند قلب قرار نداده است تا همزمان به چند چیز غیر قابل جمع دلبستگی داشته باشد. (ما جعل الله لرجل من قلبین فی جوفه ).سوره احزاب (33)، آیه 4. یک قلب به اندازه تعلقش به خدا مؤمن است و به میزان علاقه مندی اش به اشیای گوناگون درجه ایمانش سنجیده می‎شود. اگر به دنیا و آخرت و خدا و امکانات دنیایی به یک اندازه تعلق داشته باشد، ایمان او هم به همان اندازه ارزش دارد. البته در اموری که سازگارند و از یک سنخ هستند و یکی مزاحم دیگری نیست، ایمان به همه آنها تعلق می‎گیرد. مثل ایمان به خدا، کتابهای آسمانی، پیامبران، معاد و...؛ و در همین ها هم بسته به درجه معرفت و علاقه مندی شخص، ایمان متفاوت است.

ناوبری کتاب