آیت‌الله منتظری

عقیده چیست ؟

"عقیده" به معنای تعلق فکر و اندیشه انسان به چیزی و در ذهن و قلب جای دادن آن است. واژه "اعتقاد" در جایی به کار می‎رود که شخص به باوری که نسبت به چیزی پیدا کرده احساس وابستگی کند. به همین جهت عقیده نوعی باور است؛ باوری که شخص به آن تعلق خاطر دارد. اگر انسان به درجه ای از آگاهی برسد که بتواند درباره چیزی با قاطعیت نظر بدهد، گفته می‎شود که به آن اعتقاد دارد. اعم از این که حق باشد یا باطل، راست باشد یا دروغ، و واقعی باشد و یا موهوم. عقیده، حاصل نوعی آگاهی است که ممکن است مبتنی بر خیال و گمان و یا اکتسابی باشد. در چنین حالت، شخص به درجه ای از اطمینان می‎رسد که باورش را اظهار می‎کند، از آن دفاع می‎نماید و برای آن سرسختی نشان می‎دهد و حاضر نیست از آن دست بردارد.

عقیده محصول قهری فکر و اندیشه است که انسان، تنها می‎تواند در جهت گیری آن نقش داشته باشد و نه اصل آن؛ و بنابراین غالب انسانها از نوعی عقیده برخوردارند. انسان به گونه ای آفریده شده است که نمی تواند عاری از هر گونه عقیده باشد. عقیده تکیه گاه فکر و رفتار آدمی است. گویا داشتن عقیده، جزئی از ساختمان وجود انسان است. کسی که نتواند برای خود عقیده ای ثابت انتخاب کند، همواره رفتاری متزلزل و خارج از اعتدال دارد و سر در گم و متحیر است.

داشتن عقیده به قدری گریزناپذیر است که اصل آن نیازی به تبلیغ و توصیه و آموزش ندارد. اکثر مردم نسبت به امور جهان و آنچه در آن می‎گذرد اعتقاداتی دارند. هر کس بسته به شرایط فکری و محیط تربیتی خود، عقیده ای را انتخاب و با آن زندگی می‎کند. آنچه در این میان مهم و اساسی است درستی و حق بودن عقیده