آیت‌الله منتظری

احکام شرع مقدس در عموم امور غیر عبادی دلالت می‎کنند و نه موضوعیت (هدف بودن) آنها.

اصولا عنوان و لفظ "شرع و شریعت" به معنای نهر یا راهی است که از یک رودخانه بزرگتر یا بزرگ راهی جدا می‎شود، به گونه ای که مناطقی خاص از آن بهره مند می‎شوند؛ و در اصطلاح نهر و راهی است که از بزرگراه یا رودخانه عظیم دین خدا سرچشمه می‎گیرد، و لذا در قرآن کریم آمده است: (لکل جعلنا منکم شرعة و منهاجا)سوره مائده (5)، آیه 48. "برای هر قوم از شما انسانها یک شریعت و راه قرار دادیم."

تفاوت شرایع صرف نظر از خصوصیات زمانی و مکانی، معلول کمال شرایع متأخر نسبت به شرایع متقدم است؛ و لذا شریعت محمدی (ص) از سایر شرایع کامل تر است. (الیوم أکملت لکم دینکم و أتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلا م دینا)سوره مائده (5)، آیه 3. "امروز دینتان را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام ساختم و اسلام را به عنوان دین شما پسندیدم."

خداوند در قرآن می‎فرماید: (قل فأتوا بکتاب من عند الله هو أهدی منهما أتبعه ان کنتم صادقین )سوره قصص (26)، آیه 49. "بگو: کتاب و شریعتی برتر و هدایتگرتر از آن دو [قرآن و تورات ] بیاورید تا از آن پیروی کنم اگر راستگو هستید." آیه فوق ظاهرا ضرورت پیروی از معقولترین و بهترین روشها را برای رسیدن به اهداف دین بیان می‎کند. البته نباید بدون دلیل و برهان و تنها به خیال و توهم این که روشی برتر پیدا شده، دست از طرق و روشهای شرعی برداشت؛ بلکه به اصطلاح فقها باید با منقح کردن مناط، آن هم از نوع قطعی آن، و یا مناط و ملاک مطمئن و منصوص، در خصوص رساندن به مقصود شرع به روش جدید و مورد تأیید و تجربه عقلا مراجعه شود.