آیت‌الله منتظری

5 - واژه "مقدسات" از واژه "قدس" گرفته شده و به معنای پاکی و منزه بودن است؛ و مقصود از مقدسات اسلام اموری است که ذاتا پاک و از عیوب و نواقص منزه باشند و در قداست آنها میان مسلمانان اختلافی نباشد. همچنین شخص اهانت کننده باید نسبت به مقدس بودن آن چیز از ناحیه اسلام و نزد همه مسلمانان آگاهی داشته باشد.

6 - اگر سب در دادگاه صالح از راه اقرار ثابت شده باشد، حاکم اسلامی می‎تواند گذشت نماید؛ و مجازات سایر اهانتها نیز، چون هدف از آن تأدیب اهانت کننده و تنبه وی و دیگران می‎باشد، نسبت به انواع اهانت و مرتکب آن و موارد آن و شرایط زمانی و مکانی متفاوت است و از موعظه و بی اعتنایی و تخویف و تهدید شروع می‎شود تا نوبت به مراتب بالاتر برسد؛ و تشخیص آن به نظر حاکم شرع مجتهد عادل و آگاه به زمان بستگی دارد. و می‎تواند بنابر برخی ملاحظات آن را ببخشد. از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده است که فرمودند: "رب ذنب مقدار العقوبة علیه اعلام المذنب به"آمدی، غررالحکم، حدیث 5342. "بسا گناهی که مقدار مجازات آن فقط فهماندن آن به گناهکار است".

7 - از دیدگاه اسلام، ناسزاگویی یا اهانت به مقدسات هر دین و مذهبی - هرچند تحریف شده یا باطل - جایز نیست. در قرآن کریم می‎خوانیم: (و لاتسبوا الذین یدعون من دون الله فیسبوا الله عدوا بغیر علم )سوره انعام (6)، آیه 108) . "به خدایگانی که در برابر خداوند می‎خوانند دشنام ندهید؛ مبادا آنان نیز از روی عناد و نادانی به خداوند دشنام دهند." همان گونه که در اصل حرمت، میان ناسزا یا اهانت به افراد تفاوتی نیست و اهانت به هیچ انسانی جایز نیست؛ هرچند در شدت حرمت و گناه تفاوت باشد.

از این نکته نیز نباید غافل ماند که برخورد با ناسزاگویان یا اهانت کنندگان نباید محلی برای سوءاستفاده از این حکم قرار گیرد. نباید نقدها و اعتراض های علمی را به حساب سب یا اهانت گذاشت. بحث و نقد علمی در جامعه اسلامی در همه زمینه ها - حتی در مباحث توحیدی - باید آزاد باشد و مردم در همه زمینه های