آیت‌الله منتظری

محدودیت و انسداد باب معرفت می‎شود؛ و این خواست شارع نیست. وادار شدن به تحصیل معرفت دین، موجب کسب ایمان و یا افزایش آن می‎شود. و اگر چنین نباشد غبار کهنگی و زوال بر چهره دین خواهد نشست و ممکن است به تدریج از ذهنها و دلها رخت بربندد.

7 - آخرین کتاب آسمانی و اوصیای پیامبر(ص) و دانشمندانی دین شناس نقش خود را در طول زمان ایفا می‎کنند و آن گونه که لازم است ذهن ها را آماده می‎سازند و از همین طریق مسائل لازم برای نسل های بعد منتقل می‎شود.

ادیان آسمانی گذشته مانند درجات کلاسهای دانشگاهی است، و دین اسلام همچون آخرین کلاس است که در آن شاگرد به حدی از درک و فهم و دانش و اجتهاد می‎رسد که دیگر به استاد و راهنمای جدید نیاز ندارد و خود به تفکر و تحقیق می‎پردازد.

دین و تحولات

ادیان گذشته برحسب تحصیل تجربه جدید از سوی بشر و تغییر شرایط و مقتضیات تغییر می‎یافته اند و دین جدیدی از جانب خداوند تشریع می‎شده است. یعنی تقریبا در آن بخش هایی که تحول لازم بوده، همپای تحولات عصری، در پاره ای امور، شریعت سابق نسخ می‎شده و شریعت جدید جای آن را می‎گرفته است. این جابجایی ادامه یافته تا این که عصر ختم نبوت فرارسیده است. در دوران تشریع آخرین شریعت آسمانی (اسلام) نیز کم و بیش بر حسب شرایط و آماده سازی مردم، برخی از احکام به تدریج تشریع شده و برخی دیگر پس از مدتی نسخ گردیده است. خداوند خود، از این واقعیت چنین خبر داده است: (ما ننسخ من آیة أو ننسها نأت بخیر منها أو مثلها...)سوره بقره (2)، آیه 106) . "هر چه را که نسخ کنیم از آیه ای و یا آن را از یادها ببریم، بهتر از آن و یا مثل آن را می‎آوریم... ."