صفحه ۶۵۶

خاصی نیست. در روایتی از پیامبر گرامی اسلام (ص) نقل شده است که: "الناس شرکاء فی ثلاثة : النار و الماء و الکلا"نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، باب 4 از ابواب احیاء الموات، ج 17، ص 114، حدیث 2. "مردم در سه چیز شریک یکدیگرند: آتش، آب و مرتع." همین مضمون از امام رضا(ع) نیز نقل شده است.حر عاملی، وسائل الشیعة، باب 5 از ابواب احیاء الموات، ج 25، ص 417، حدیث 1) . ظاهرا مقصود از آتش، انرژی حرارتی است؛ ولی به احتمال قوی مراد از آن، سبب حرارت یعنی سوخت است.

بنابراین اشتراک مردم چون سبب بهره مندی تمامی ایشان می‎شود، مدیریت امور عمومی برای جلوگیری از تزاحم منافع در دست دولت ها و زمامداران است. دولت اسلامی باید با نظارت دقیق و مدیریت صحیح به گونه ای عمل کند که افراد جامعه اسلامی به طور مساوی از ثروتهای عمومی بهره گیرند تا از تبعیض و پایمال شدن حقوق افراد جلوگیری به عمل آید.

حفاظت از محیط زیست عمومی در کنار حق بهره مندی انسانها از مباحات عمومی - مثل استفاده از فضای جنگل ها و بهره مندی از هوای پاک و کوهها و آب دریاها و فضای آسمان جهت سیر و سیاحت و امثال آن - وظیفه زمامداران است و باید مقررات و قوانین را در این زمینه به گونه ای وضع کرد که حق عموم انسانها و حتی نسل های آتی در ضمن برآوردن نیاز نسل موجود مورد توجه قرار گیرد و به هر حال از رفتار غیر منطقی و اتلاف منابع عمومی جلوگیری شود.

بسیاری از ملت ها از منابع مشترک سوخت، آب شرب و دریا بهره می‎گیرند؛ و اگر سیاست های یک دولت و ملت به گونه ای باشد که به منافع سایر ملل ضرر برساند و این منابع مشترک را در اختیار گروهی خاص قرار دهد، خلاف شریعت محمدی است و دولت های اسلامی باید با تلاش و اقدام منطقی خود درصدد تأمین حقوق همه انسان ها برآمده و در این راه تمام کوشش خود را به کار گیرند.

ناوبری کتاب