صفحه ۶۳۶

تنها محدودیت برای استیفای این دو حق، عدم تضییع حقوق دیگران است.

3 - حق اطلاع از تصمیم گیری های حاکمیت و اسرار آنها، جز اسرار جنگ در همان زمان.

4 - حق دستیابی به حقوق مشروع خویش؛ حاکمیت موظف است ترتیبی اتخاذ کند تا افراد ضعیف و دور از قدرت - اعم از موافق و مخالف - بتوانند به حق خویش دست یابند.

5 - حق استیفای حقوق مشروع و عدم تأخیر و وقت گذرانی از سوی حاکمیت.

6 - حق برخورد عادلانه و بدون تبعیض حاکمیت با وی در آنچه حق است.

7 - حق برخورداری از کرامت انسانی و رعایت همه مصادیق آن از ناحیه حاکمیت.

8 - حق مصونیت جان، آبرو، مال و شغل وی از هرگونه تعرض.

9 - حق مصونیت از تعرض قضایی به صرف مخالفت با حاکمیت.

10 - حق مستور ماندن عیوب وی و عدم افشای آنها.

11 - حق عفو و گذشت نسبت به لغزشها.

12 - حق دیدار خصوصی و بدون حاجب با حاکمان.

13 - حق برخورداری از حقوق اجتماعی و مدنی؛ و در این جهت تفاوتی میان مسلمان و غیرمسلمان و شیعه و غیرشیعه وجود ندارد. این دسته از حقوق پس از قبول قواعد اجتماع توسط هر فرد و عضویت او در آن ثابت خواهد شد و سلب هر یک از آنها نیازمند دلیل است.

14 - حقوق مخالفان در رابطه با زندان و دادگاه؛ هرچند زندانی نمودن مخالفان سیاسی که با شیوه های غیرمسلحانه علیه حاکمیت فعالیت سیاسی می‎کنند، فاقد مشروعیت بوده و در زمان پیامبراکرم (ص) و امیرالمؤمنین (ع) سابقه ای نداشته است.برای تفصیل، ر.ک : دیدگاهها، ج 1، ص 478 - 498.

ناوبری کتاب