آیت‌الله منتظری

الی النار"کلینی، کافی، ج 2، ص 367، حدیث 2. "کسی که حق مؤمنی را حبس کند خدای عزوجل روز قیامت او را پانصد سال روی پایش نگه می‎دارد تا عرق یا خونش روان شود، و از جانب خدا ندا داده می‎شود: این ظالمی است که حق خدا را منع کرده است. سپس چهل روز توبیخ می‎شود و پس از آن دستور داده می‎شود تا در آتش افکنده شود."

صرف نظر از سیره امیرالمؤمنین (ع) درباره مخالفانی که به مخالفت علنی و تشکیلاتی با او پرداختند و او هیچ یک از حقوق و امکانات عمومی و سهمیه بیت المال ایشان را قطع نکرد و آزادی رفتار و گفتارشان را از آنان نگرفت، از دلایل دیگر بر ضرورت حفظ حقوق اقلیت ها بیان رسای ایشان در عهدنامه خویش با مالک اشتر است که: "بارها از رسول خدا(ص) شنیده ام که فرمود: امتی که حق ضعیف از قوی در آن بدون لکنت زبان گرفته نشود هرگز مقدس نیست." این روایت با سندهای مختلف از طریق فریقین نقل شده است.متقی هندی، کنز العمال، ج 3، احادیث 5544 - 5549، 5587، 5588، 5590، 5591، 5606 - 5611.

همین مضمون در روایتی با سند صحیح از امام صادق (ع) نیز نقل شده است که فرمود: "ما قدست امة لم تأخذ لضعیفها من قویها بحقه غیر متضع"طوسی، تهذیب الاحکام، ج 6، ص 180، حدیث 371. "امتی که حق ضعیف را بدون تواضع کردن او در برابر قوی نگیرد مقدس نیست."

و در جای خود به طور مستدل به چهارده حقوق برای مخالفان اشاره شده است؛ اعم از این که مخالف عقیدتی یا سیاسی باشند، و نیز اعم از این که اصل نظام و حاکمیت دینی را قبول داشته یا نداشته باشند، یا ساختار سیاسی نظام و یا صلاحیت حاکمان را پذیرفته یا نپذیرفته باشند.

این حقوق - که برخی از آنها مشترک میان موافق و مخالف است - عبارتند از:

1 - حق آزادی بیان و اظهارنظر در عرصه های مختلف.

2 - حق فعالیت تشکیلاتی و اقدام عملی.