آیت‌الله منتظری

بر اساس نادیده گرفتن و خود را به غفلت زدن." و در بیانی دیگر آمده است: "لاعقل کالتجاهل"همان، ص 53، حدیث 432. "هیچ عقلی به کمال عقل آن کس که خود را به غفلت می‎زند نمی رسد." حاکم اسلامی نباید به افراد جامعه سوءظن داشته باشد؛ چرا که فرموده اند: "لاایمان مع سوء ظن"همان، ص 264، حدیث 5689. "هیچ ایمانی با سوءظن باقی نمی ماند." و "لادین لمسیئ الظن"همان، حدیث 5688. "آدمی که سوءظن دارد دین ندارد."

حاکم اسلامی نباید رأی خود را از رأی دیگران برتر بشمارد و گمان کند که نظریات او از نظریات دیگران برتر است؛ این چیزی جز عجب نیست. و امیر مؤمنان (ع) فرموده است: "المعجب لاعقل له"همان، ص 308، حدیث 7090. "آدمی که دچار عجب است خرد ندارد." و "شر الناس من یری انه خیرهم"همان، حدیث 7082. "بدترین مردم کسی است که خود را خوبترین مردم بداند."

حاکم اسلامی اهل حلم و بردباری است، چرا که می‎داند: "لا خیر فی عقل لایقارنه حلم"همان، ص 286، حدیث 6416. "خردی که همراه با حلم نباشد ارزشی ندارد." از امیر مؤمنان (ع) نقل شده است: "به واسطه تحمل مشکلات و بردباری مردم یار و یاورت خواهند شد."همان، ص 287، حدیث 6449.

از امام علی بن موسی الرضا(ع) از پدران بزرگوارش، از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "المؤمن هین لین سمح له خلق حسن، و الکافر فظ غلیظ له خلق سیئ و فیه جبریة"حر عاملی، وسائل الشیعة، باب 106) از ابواب احکام العشرة، ج 12، ص 159، حدیث 4. "مؤمن آسان گیر و نرمخو و اهل تسامح است و اخلاق نیک دارد؛ ولی کافر درشتخو، سنگدل و اخلاق ناپسند دارد و زورگو است."

اخلاق نیک اقتضا می‎کند که نقایص رفتاری افراد را تا جایی که ممکن است نادیده بگیریم و تا جایی که منجر به اخلال در نظم عمومی نشود خود را به غفلت بزنیم.