صفحه ۶۲۶

این ملاک در اولویت بندی مسائل اجتماعی نیز پذیرفتنی است، که مسؤولان حکومت باید پس از اطلاع رسانی دقیق به مردم، نتیجه مورد نظر ایشان را به کار بندند تا اختلافی میان حکومت و مردم پدید نیاید.

از این رو با توجه به پیشرفت امکانات ارتباطی، حکومت ها باید رفتار خویش را در واکنش های مثبت یا منفی مردم ارزیابی کنند و از تقابل با آمال و آرزوهای مشروع و قانونی مردم پرهیز کنند. البته ممکن است برخی نظریات کارشناسان و دانشمندان با مخالفت ابتدایی اکثریت غیر متخصص روبرو شود ولی اکثر متخصصان با آن موافق باشند. در این صورت وظیفه ابتدایی حکومت، توجیه و تشریح مطلب به گونه ای است که عموم مردم متوجه فواید و ضررهای تصمیماتشان بشوند و سپس به اجرای طرحها و نظریات کارشناسی اقدام کنند؛ چرا که در محیط نا امن و مواجه با رویارویی عمومی، هیچ طرحی موفق نمی شود.

در هر حال لازم است در اموری که به سرنوشت مردم مربوط می‎شود، تنها مطابق نظر آنان عمل کنند؛ زیرا زیان استبداد و تحمیل آرا و دیدگاههای حاکمان بر مردم - هرچند آن دیدگاهها صحیح باشند - به مراتب بیشتر از آن است که مردم بر اساس دیدگاه خود راهی را بپیمایند و آنگاه به اشتباه خود پی ببرند. در صورت اخیر مردم در مسیر رشد و بالندگی گام برداشته اند، اما در فرض نخست از این مسیر بازمانده اند.

ه - تساهل و مدارا

هر کس حقیقت وجود انسانها و نقص و کمال آنها را تا اندازه ای درک کرده باشد، می‎داند که علی رغم تمامی توصیه ها و دستورات شرعی و قانونی، تخلفات بسیاری صورت می‎گیرد؛ به گونه ای که هیچ انسانی به جز معصومین (ع) از خطا و گناه مصون نیست. پی بردن به ضعف انسانها و توانایی ها و استعدادها و کسب کمالات و یا افتادن در دام رذایل، نکته اصلی برای تحقق اخلاق کریمه است و عدم

ناوبری کتاب