آیت‌الله منتظری

در صدر همین خطبه پس از یادآوری بیان قرآن درباره احبار و رهبان می‎فرماید: بنی اسرائیل به خاطر انجام ندادن وظیفه علمای دینشان مورد لعنت قرار گرفتند: "و انما عاب الله ذلک علیهم لا نهم کانوا یرون من الظلمة الذین بین اظهرهم المنکر و الفساد فلا ینهونهم عن ذلک"همان، ص 237. "عیب گیری خداوند بر احبار و رهبان به آن خاطر بود که می‎دیدند ستمگران در پیش روی ایشان به اعمال ناپسند و فساد روی آورده اند و آنها را نهی نمی کردند."

آگاهی و اطلاع داشتن از ستم ها و انحراف ها سبب توبیخ شدیدی است که در سراسر این خطبه از طرف امام حسین (ع) ابراز می‎گردد و ضمن آن بسیاری از وقایع و اطلاعات جامعه اسلامی به عنوان مطلعی امین به علمای دین انتقال می‎یابد تا مسؤولیت آنان را در قبال مسائل اجتماعی دین برانگیزد.

امیرالمؤمنین (ع) در خطبه ای طولانی به نام "قاصعه" می‎فرماید: "بپرهیزید از آنچه برای پیشینیان شما پیش آمد که نتیجه رفتار ناپسند آنان بود. به یاد آورید حالات نیک و بد آنان را و بپرهیزید از این که همچون آنان باشید. وقتی درباره رفتار آنان اندیشه کردید، هر چیزی را که سبب عزت، قدرت، عافیت و آرامش، نعمت و آسایش و کرامت ایشان بوده است به کار بندید که سبب همبستگی و همدلی می‎شود؛ و از هر چیزی که اجتماعشان را پراکنده و اهدافشان را پست و سست کرده و سبب کینه ها در دل و دوری گزیدن های افراد و تفرقه گردیده است دوری کنید. نگاه کنید و بیندیشید که در چه حالی بودند وقتی که آرزوهای یکسان و خواسته های واحد و قلب های آرام و معتدل و دست های متحد و شمشیرهای حامی یکدیگر و چشم های باز و بینا و تصمیم های یکسان داشتند. آیا سرورانی نبودند در مناطق مختلف زمین و قدرتمندانی نبودند که مسلط بر قدرتهای حاکم زمین شدند؟ پس نگاه کنید و بیندیشید که چه سرنوشتی پیدا کردند، وقتی که