آیت‌الله منتظری

گذشته ها نیز یکی دیگر از امکانات ارتباطی قوی و نظارت دقیق تر است.

هر چه امکان نظارت همگانی بر مسؤولان امور اجتماعی بیشتر شود، راه تخلف و ستم مسدود و رفتارهای قانونی و پسندیده زیادتر می‎گردد؛ و هر چه نظارت کم رنگ تر شود، تخلفات و طغیانگری ها بیشتر خواهد بود و امکان سوءاستفاده از قدرت افزونتر خواهد شد.

اسلام در عصر نزول وحی بیشترین ترغیب و تشویق را نسبت به بهره گیری از تجربه های پیشینیان کرده است تا در تمامی عرصه های فکری و علمی شاهد شکل گیری امت وسط و جامعه الگو (لتکونوا شهداء علی الناس )سوره بقره (2)، آیه 143) . باشد.

شاهد بر این مطلب بیان قصص پیامبران است. خداوند در قرآن ضمن ذکر تاریخ و داستان امت های گذشته، مسلمانان را به تفکر و تدبر در تاریخ آنها و عبرت آموزی از سرگذشت آنها فرامی خواند. در سوره حشر ضمن ذکر سرگذشت یهود مدینه که از وطن خود اخراج شدند می‎فرماید: (فاعتبروا یا أولی الابصار)سوره حشر (59)، آیه 2. "ای صاحبان بصیرت از سرگذشت آنها عبرت بگیرید." و در جای دیگر می‎فرماید: (قل سیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبة الذین من قبل )سوره روم (30)، آیه 42. "در زمین گردش کنید و نگاه کنید که چه سرنوشتی برای پیشینیان رقم خورده است."

درباره لزوم بیداری و شناخت مسائل اجتماعی نیز در بیانات معصومین (ع) تأکیدات مکرری دیده می‎شود. حضرت امام حسین (ع) خطاب به علمای دین - که چرا سکوت کرده اند و نسبت به حاکمان نقد و انتقادی ندارند - می‎فرماید: "و قد ترون عهود الله منقوضة فلا تفزعون و انتم لبعض ذمم آبائکم تفزعون"حرانی، تحف العقول، ص 238. "می بینید که عهد و پیمانهای خدا نقض شده است و هیچ نگران نمی شوید، در حالی که برای برخی از پیمانهای خانوادگی تان نگران می‎شوید."