آیت‌الله منتظری

البته برای غیر معصوم، تمامی لوازم مشروطیت از قبیل تفکیک قوای حاکمیت و محدودیت های عقلایی پذیرفته شده در حکومت های مشروطه پذیرفته است؛ و لذا حکومت دینی، حکومتی جمعی و مشروطه است.

ویژگی های حکومت دینی

ویژگی های حکومت دینی را می‎توان به طور اجمال این گونه برشمرد:

1 - از آنجا که نصب عام فقها در زمان غیبت در مقام ثبوت و اثبات منتفی است، حکومت اسلامی در این زمان "انتخابی" می‎باشد و حق تعیین سرنوشت سیاسی و انتخاب حاکم از میان واجدین شرایط به مردم واگذار شده است.

2 - شکل و ساختار حکومت دینی، چگونگی انتخاب حاکمان و شرایط و خصوصیات انتخاب کنندگان از امور غیرمنصوصه ای است که از سوی شرع به عقلا واگذار شده است و به شرایط و مقتضیات هر عصر بستگی دارد.

3 - حکومت دینی قرارداد و میثاق و عقدی لازم میان حاکم یا حاکمان و مردم است که مورد تأیید شرع واقع شده است. و مردم به عنوان یکی از طرفین قرارداد در ضمن این عقد لازم، می‎توانند شرایط و قیودی را برای حاکمیت قرار دهند.

4 - مردم می‎توانند در ضمن عقد لازم، برای زمامداری حاکم یا حاکمان خود مدت تعیین نمایند. در این صورت پس از سپری شدن مدت مذکور، حاکمان هیچ گونه مشروعیت دینی یا سیاسی نخواهند داشت؛ مگر آن که مدت آن از سوی مردم تمدید شود، یعنی دوباره آنان را برگزینند.

5 - مردم همان گونه که حق انتخاب حاکم را دارند، حق برکناری وی را نیز - درصورت فقدان شرایط یا تخلف حاکم از تعهداتش - خواهند داشت.

6 - در مواردی که در شرع نص خاصی وارد نشده است، رأی اکثریت بر اقلیت مقدم است؛ اما اکثریت نمی تواند حقوق اقلیت را تضییع کند و آنها را تحت فشار قرار دهد. باید توجه داشت که تقدم رأی اکثریت بر اقلیت به معنای کشف حقیقت