صفحه ۵۸۸

رهنمود دارد و طبعا حاکم مسلمین باید مجری این قوانین باشد و نمی تواند نسبت به این دستورات و قوانین بی تفاوت باشد.

انواع حکومت ها و نوع حکومت دینی

تاریخ زندگی بشر انواع گوناگونی از حکومت ها را تجربه کرده است؛ که هرچند برحسب معیارهای گوناگونی قابل قسمت بندی است ولی از لحاظ ماهوی به دو نوع کلی تقسیم می‎شوند: "حکومت اقتدارگرا و مطلقه" و "حکومت مشروطه و مقیده".

الف - حکومت اقتدارگرا و مطلقه (استبدادی)

در حکومت های مطلقه و استبدادی، چه در شکل فردی و چه در شکل جمعی آن، مصلحت فرد یا گروه حاکم معیار است و در عمل هیچ نوع قانون و ابزار محدودکننده ای برای اعمال قدرت سیاسی وجود ندارد. چنین حکومتی از پاسخگویی در برابر مردم نسبت به عملکرد خویش معاف شمرده می‎شود.

حکومت های سلطنتی مطلقه و جمهوری های مادام العمر و نظام هایی که هیچ گونه مجمع و مرکز مشورتی جدی ندارند، اشکال گوناگونی از حکومت فردی استبدادی هستند.

اسلام در برابر استبداد موضعی محکم دارد و مسلمانان را از پذیرش استبداد شدیدا برحذر می‎دارد. در قرآن در نفی چیره گری و تأکید بر جبار نبودن پیامبراکرم (ص) آمده است: (لست علیهم بمصیطر)،سوره غاشیه (88)، آیه 22. (و ما أنت علیهم بجبار)،سوره ق (50)، آیه 45. که نشان می‎دهد چیره گری و تحمیل عقیده و جباریت امر مذمومی است. همچنین در برخی روایات آمده است: "بدانید که خود آگاه کسی است که از نظریات دیگران با اندیشه صائب استقبال می‎کند."خوانساری، شرح غررالحکم، ج 2، ص 737، حدیث 2778. و از حضرت علی (ع) است: "خردمند کسی

ناوبری کتاب