آیت‌الله منتظری

دین و حکومت

حکومت، ضرورت زندگی اجتماعی

یکی از ضروریات زندگی بشر وجود نظام اجتماعی و حکومتی است که حقوق افراد جامعه بشری را تأمین کند. به همین جهت در تمامی دوران زندگی بشر، حتی در عصر حجر و قبایل جنگل نشین، نوعی از حکومت - هر چند به صورت بدوی - وجود داشته است تا از منافع قومی و جمعی مردم حمایت کند.

از سوی دیگر خواسته های افراد یک جامعه متفاوت است و همین امر موجب تزاحم حقوق آنان می‎شود. گاه اتفاق می‎افتد که استفاده از حقی توسط یک فرد یا گروه، موجب خسارت دیدن دیگران و محروم شدن آنان از حقوق خویش می‎گردد؛ و یا در موردی که امکانات موجود کمتر از حد تقاضاست درگیری پیش می‎آید، که محتاج تدبیر و پیشگیری و یا داوری است؛ و این امر محتاج قراردادها و قوانین مورد پذیرش افراد جامعه است؛ و این امور هم به حکومت نیاز دارد.

پس حکومت از ضروریات زندگی اجتماعی بشر است که به وسیله آن از هرج و مرج و نزاع و درگیری جلوگیری می‎شود؛ چرا که تک تک افراد جامعه نمی توانند به اموری مثل امنیت همه افراد و یا توزیع صحیح امکانات عمومی و یا حل و فصل اختلافات رسیدگی کنند؛ و ناگزیر باید حکومتی وجود داشته باشد تا متصدی کارهای عمومی اجتماع شود.

از سوی دیگر آموزه ها و ارزشهای دین باید به شکل معقول و منطقی در جامعه پیاده گردد، و این نیازمند برنامه ریزی و قدرت و امکانات است. حکومت در چنین مواردی مسؤول برنامه ریزی و سازماندهی امکانات و نیروها برای توجه دادن مردم به معنویت و برداشتن موانع است، که در موارد بسیاری بدون حکومت عملی