آیت‌الله منتظری

4 - خمس

"خمس" به یک پنجم از درآمدها و بهره هایی گفته می‎شود که از راههای گوناگون به دست می‎آید؛ و در زمان غیبت امام زمان (عج) باید زیر نظر مجتهد اعلم و جامع الشرایط به مصارفی برسد که در شرع معین شده است. در حقیقت خمس بودجه ای است که با آن در زمان غیبت امام معصوم (ع) علاوه بر رفع نیازهای مشروع سادات فقیر، اساس علمی و عملی حکومت حق که مبتنی بر مذهب جعفری است پایه گذاری می‎شود. از این رو در زمان غیبت باید توسط کسانی که از نظر علمی و عملی صلاحیت نیابت از ائمه اطهار(ع) را دارا هستند به مصارف معین برسد، و به همین جهت نیز در بعضی روایات از خمس به عنوان "حق الامارة" یاد شده است.

در احادیث تأکید زیادی درباره پرداختن خمس شده است؛ از جمله در روایتی آمده است که حضرت امام رضا(ع) در جواب نامه یکی از تجار فارس چنین مرقوم فرمودند: "... همانا ما به وسیله خمس می‎توانیم دین را تقویت و یاری نموده و نیازهای کسانی که سرپرستی آنها به عهده ماست و نیازهای شیعیان را تأمین کنیم و آبروی خود را در برابر دشمنان حفظ نماییم. پس خمس را از ما دریغ نکنید و خودتان را از دعای ما محروم نسازید و بدانید که پرداختن خمس موجب گشایش رزق و وسعت درآمد شما و مغفرت و پاک شدن شما از گناه و ذخیره آخرتتان خواهد بود. مسلمان کسی است که به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند، نه این که با زبان اقرار کند و در دل مخالف باشد."همان، باب 3 از ابواب الانفال، ج 9، ص 538، حدیث 2. از امام باقر(ع) نقل شده است: "هر کس چیزی از مال خمس داده نشده را بخرد، عذرش نزد خدا پذیرفته نیست؛ زیرا چیزی را خریده که برای او حلال نمی باشد."همان، باب 1) از ابواب ما یجب فیه الخمس، ج 9، ص 484، حدیث 5.