آیت‌الله منتظری

و برادر و خواهر میت؛ و با نبودن برادر و خواهر، فرزندان آنان هرچه پایین روند، هرکدام به میت نزدیکتر است. و تا یک نفر از دسته دوم هست دسته سوم ارث نمی برند.

دسته سوم - عمو، عمه، دایی و خاله هرچه بالا روند و فرزندان آنان هرچه پایین روند؛ و تا هنگامی که یکی از آنان زنده باشند، فرزندان آنان ارث نمی برند. ولی اگر میت فقط عموی پدری و پسرعموی پدر و مادری داشته باشد و به جز اینها وارث دیگری نداشته باشد، ارث او به پسر عموی پدر و مادری می‎رسد و عموی پدری ارث نمی برد.

2 - "خویشاوندان سببی"؛ یعنی زوجیت که به وسیله آن زن و شوهر دائم از یکدیگر ارث می‎برند. زن و شوهر با هر سه دسته و نیز با اقسام ولاء همراه می‎باشند و به ترتیبی که در رساله توضیح المسائل آمده ارث می‎برند.ر.ک : توضیح المسائل، مسائل: 3072 - 3086.

3 - "ولاء" که به وسیله آن کسی که بر دیگری یک نحو ولایت دارد - در صورت نبودن خویشاوندان نسبی - از او ارث می‎برد؛ و از جمله اقسام ولاء، "ضمان جریره" و "امامت" می‎باشد. در ضمان جریره انسان با کسی قرار می‎گذارد در زندگی کمک انسان و ضامن جنایات او باشد و در عوض از او ارث ببرد. و در امامت نیز امام مسلمین از کسی که هیچ وارثی ندارد ارث می‎برد.

تفصیل احکام ارث و چگونگی آن در رساله توضیح المسائل بیان شده است.همان، مسائل: 3021 - 3096.

لازم به ذکر است تفاوتی که در احکام ارث میان زن و مرد گذاشته شده با توجه به نظام مسؤولیت اقتصادی در خانواده است که در آن مرد وظیفه نفقه یعنی تأمین نیازمندیهای زندگی خویش و زن و فرزندان - اعم از پوشاک، خوراک، مسکن و فراهم کردن شرایط تعلیم و تربیت - را برعهده دارد؛ در حالی که زن در عین برخورداری از استقلال مالی، وظیفه تأمین نفقه خود را نیز برعهده ندارد.