آیت‌الله منتظری

برای او انجام دهند، یا برای فرزندان خود و کسانی که اختیار آنان با اوست سرپرست و قیم معین کند. کسی را که وصیت می‎کند "موصی" و کسی را که به او وصیت می‎کنند "وصی" می‎گویند.

از پیامبراکرم (ص) نقل شده است که فرمودند: "هرکس بدون وصیت بمیرد به مرگ جاهلیت مرده است."حر عاملی، وسائل الشیعة، کتاب الوصایا، باب 1، حدیث 8. و فرمودند: "برای مرد مسلمان سزاوار نیست شبی را صبح کند مگر این که وصیت او زیر سرش باشد."همان، حدیث 7. و نیز فرمودند: "هرکس هنگام مرگ به خوبی وصیت نکند از نظر مردانگی و عقل کمبود دارد."برگرفته از: همان، باب 6، حدیث 2.

هرگاه نشانه های مرگ در انسان نمایان گردد، باید به این دستورات عمل نماید:

1 - هرچه زودتر امانت های مردم را به صاحبانش برگرداند. و اگر به مردم بدهکار است و زمان دادن آن بدهی رسیده باید بپردازد؛ و اگر در آن حال توان پرداخت ندارد یا زمان آن نرسیده، باید وصیت کند و بر وصیت شاهد بگیرد؛ ولی اگر بدهی او برای ورثه معلوم باشد و اطمینان دارد که ورثه می‎پردازند، وصیت لازم نیست.

2 - اگر خمس یا زکات و یا مظالم بدهکار است باید فورا بپردازد؛ و اگر در آن حال توان پرداخت را ندارد و احتمال می‎دهد کسی آنها را ادا نماید باید وصیت کند. همچنین است اگر حج بر او واجب باشد.

3 - اگر نماز و روزه قضا دارد باید وصیت کند که از مال خودش برای آنها اجیر بگیرند؛ بلکه اگر مال ندارد و احتمال بدهد کسی بدون اجرت آنها را انجام می‎دهد باز هم واجب است وصیت کند.

4 - اگر از دیگران طلبکار است یا نزد دیگران امانتی دارد یا اموالی را در جایی پنهان کرده، چنانچه وارثان نمی دانند و با نگفتن حق آنان ضایع می‎شود واجب است اطلاع دهد؛ و در صورتی که احتمال دهد حق فرزندان صغیرش از بین می‎رود یا خود آنان ضایع می‎شوند، باید برای آنان قیم و سرپرست امینی معین نماید.