صفحه ۵۵۳

خدا آنچه را که در آسمانها و آنچه را که در زمین است در تسخیر شما قرار داده است." از این رو باید از طبیعت بهره گرفت و از آن به طور شایسته استفاده نمود. مسلمان مجاز نیست با بی اعتنایی به امکانات طبیعی به رهبانیت بپردازد و تارک دنیا شود. از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: "لا رهبانیة فی الاسلام"ابن اثیر، نهایة، ج 2، ص 280؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، باب 5 از ابواب الصوم المحرم والمکروه، ج 10، ص 524، حدیث 4. "در اسلام رهبانیت وجود ندارد." یعنی انسان حق ندارد از کار و تلاش فرار کند و به بهانه ترک دنیا، از فعالیت اقتصادی و اجتماعی پرهیز کند.

کار موجب رشد قدرت روحی و جسمی انسان می‎شود و متقابلا بیکاری سبب هرز رفتن نیرو و بلکه ویرانگر سرچشمه های زاینده توان و نیروی بشر است. امام علی (ع) می‎فرماید: "من یعمل یزدد قوة"آمدی، غررالحکم، ص 152، حدیث 2802. "آن کس که کار کند توانش فزونی یابد." علاوه بر این کار در نشاط روحی نیز نقش بسزایی دارد و مانع فساد، خلاف و کارهای زشت و ناپسند می‎گردد. امام صادق (ع) گستاخی، ناسپاسی، شیوع فساد و کارهای زشت را از پیامدهای بیکاری برمی شمارد.مجلسی، بحارالانوار، ج 3، ص 106) .

تنها انسانهای نیازمند نیستند که باید به کار و تلاش بپردازند، بلکه کسانی نیز که از نظر مادی توان و قدرت اداره زندگی خویش را دارند، باید کار را وجهه همت خود قرار دهند. چه بسا افراد ثروتمند موروثی که به خاطر بیکاری آلوده و به هرز رفته اند. امام صادق (ع) در جواب کسی که به دلیل بی نیازی کار را کنار گذاشته بود فرمودند: "هیچ گاه کار را رها مکن؛ زیرا ترک تجارت و فعالیت، عقل را از بین می‎برد؛ بلکه باز تلاش کن تا رفاه خانواده ات را بهتر از این که هست فراهم کنی."حر عاملی، وسائل الشیعة، باب 2 از ابواب مقدمات التجارة، ج 17، ص 14، حدیث 4. آن حضرت در کلام دیگری فرمود: "فکر شیطانی این است که کسی از کار دست بکشد."همان، ص 17، حدیث 10) .

البته منظور از کار، کار سودمند و ارزش آفرین است. کاری که برای توسعه زندگی

ناوبری کتاب