آیت‌الله منتظری

مذمت مال به این دلیل است که نوعا ثروت همچون قدرت، انسان را از یاد خدا غافل می‎کند. (یا أیها الذین آمنوا لا تلهکم أموالکم و لا أولا دکم عن ذکر الله و من یفعل ذلک فأولئک هم الخاسرون )سوره منافقون (63)، آیه 9. "ای کسانی که ایمان آورده اید مبادا اموال شما و فرزندانتان، شما را از یاد خدا غافل گرداند، که هر کس چنین کند بی گمان از زیانکاران است." و به همین جهت از مال و ثروت در قرآن به عنوان فتنه و وسیله آزمایش انسانها یاد شده است. (واعلموا أنما أموالکم و أولا دکم فتنة )سوره انفال (8)، آیه 28. "و بدانید که اموال و فرزندان شما وسیله آزمایش شما هستند."

از همین روست که نگاه و احترام به متمولان و ثروتمندان نیز - اگر به خاطر ثروت و دارایی آنها باشد - امر نکوهیده ای است. در روایت است که اگر کسی به مرد ثروتمند به خاطر ثروتش احترام کند دو سوم دینش را از دست داده است: "من اتی غنیا فتواضع له لغناه، ذهب ثلثا دینه".سید رضی، نهج البلاغه، حکمت 228، ص 508.

بنابراین اگر افراد بتوانند بدون دلبستگی به ثروت، از آن در راه کمالات انسانی بهره بگیرند، بسیار پسندیده است؛ ولی بسیاری از انسانها در این آزمایش موفق و سربلند نیستند، و گرچه در ابتدا اهداف و آرزوهای انسانی آنان را به کسب مال سوق می‎دهد اما به مرور آن اهداف و ارزشها فراموش شده و اغراض مادی جای آنها را می‎گیرد و یاد فقرا و توجه به هم نوعان و رعایت انصاف و دفاع از حق تحت الشعاع کسب ثروت درمی آید.

اسراف و تبذیر

"اسراف" زیاده روی در مصرف است به گونه ای که خارج از حد متعارف باشد، و "تبذیر" بیهوده مصرف کردن است. مصرف نابجای دارایی و ثروت، و اسراف و تبذیر آنها نکوهش شده است. در آیه ای اسراف را با عدم پرداخت حقوق الهی