آیت‌الله منتظری

چند همسری

چند همسری یکی از واقعیت های جوامع و از مسائل مورد بحث در زمینه نظام خانواده از زمانهای دور است. اسلام با توجه به این واقعیت که عده ای خواه ناخواه به یک همسر اکتفا نمی کنند و حتی ممکن است به صورت نامشروع به زن دیگری روی آورند، چند همسری را تشویق نکرده ولی آن را لغو هم نکرده است؛ بلکه آن را محدود کرده است. یعنی از سویی برای آن حداکثری قائل شده و از سوی دیگر برای آن قیود و شرایطی قرار داده و به هر کس اجازه نداده است که همسران متعدد انتخاب کند. اسلام در حقیقت با این قانون جانب زن را گرفته و با حق استفاده مشروط به عنوان همسر قانونی، تعهدی بر دوش مرد گذاشته است و مانع از هوسرانی های سهل تر و بی دردسرتر مرد بدون عنوان ازدواج شده است.

جهت آشنایی با فلسفه چند همسری، طرح چند نکته ضروری است:

1 - چند همسری طبیعتا وقتی صورت می‎گیرد که اولا: تعداد زنان آماده ازدواج نسبت به مردان آماده ازدواج بیشتر باشد. ثانیا: به طور طبیعی موارد مقتضی از قبیل نازایی زنان یا مریضی و علل دیگر فراهم گردد. ثالثا: زنانی وجود داشته باشند که حاضر به ازدواج با مردان متأهل باشند، و این اقدام را با میل خود انجام دهند. بنابراین در صورت کمی تعداد زنان آماده به ازدواج نسبت به مردان، و عدم رضایت آنان به ازدواج با مرد متأهل، این امر به خودی خود منتفی است.

2 - اگر واقع بینانه نگاه کنیم، به متانت دستور جواز تعدد زوجات پی خواهیم برد. این یک واقعیت است که جواز چند همسری رسمی در مشرق زمین، مهمترین عامل بوده است که تک همسری تقویت شود. در شرایطی که موجبات تعدد زوجات پیدا می‎شود و عدد زنان نیازمند به ازدواج از مردان فزونی می‎گیرد، اگر حق تأهل این زنان به رسمیت شناخته نشود و به مردانی که واجد شرایط اخلاقی، مالی و جسمی هستند اجازه چند همسری داده نشود، رفیق بازی و معشوقه گیری و به