آیت‌الله منتظری

افراد واجب النفقه

بر انسان واجب است مخارج زندگی چند دسته را تأمین کند:

1 - زن دائم، همچنین زن موقتی که هنگام اجرای عقد، شرط نفقه کرده باشد.

2 - پدر و مادر و همچنین پدران و مادران آنان، هر چه بالا روند.

3 - پسر و دختر و نیز اولاد آنان، هر چه پایین روند.

به جز زن که در هر صورت، چه فقیر باشد چه بی نیاز، مخارج زندگی او بر عهده مرد می‎باشد، نفقه دادن به خویشان، مشروط به فقر و نیاز آنان است. اما اگر آنها بتوانند با کاری که مناسب با حال و شأنشان باشد مخارج خود را تأمین نمایند، تأمین مخارج آنان واجب نیست.

البته خویشان دیگری همچون برادر، خواهر، عمه، عمو، دایی، خاله و اولاد آنان که واجب النفقه نیستند، در صورت نیازمندی و توانایی بر کمک آنان، تأمین نفقه آنان مستحب است.

حقوق کودک

1 - شیر دادن؛ گرچه بر مادر واجب نیست به طور مجانی و یا با دریافت مزد کودک را شیر بدهد، ولی در صورتی که تغذیه او به شیر مادر منحصر باشد و امکان استفاده از شیر غیر مادر وجود نداشته باشد و یا موجب ضرر و زیان برای کودک بشود، بر مادر واجب است او را شیر بدهد. هرچند مادر می‎تواند برای شیر دادن مطالبه مزد نماید، ولی سزاوار است مزد نگیرد.

مدت شیردادن کامل دو سال تمام است؛ و بیست و یک ماه هم کافی است. ولی کمتر از آن ظلم در حق بچه است و احوط رعایت این مدت است؛ مگر این که مقدور نباشد.

2 - تربیت؛ افزون بر تأمین مخارج تغذیه و لباس و تحصیل فرزند، تربیت صحیح و نظارت بر امور او و نیز ازدواج او از حقوق فرزند بر پدر می‎باشد.