آیت‌الله منتظری

بزرگ پا را روی زمین قرار می‎دهد، و خدا را به بزرگی یاد می‎کند و سه بار "سبحان الله" یا یک بار "سبحان ربی الاعلی و بحمده" یا هر ذکر دیگری را - با تفصیلی که در رکوع بیان شد - می‎گوید؛ و سر از سجده برمی دارد و می‎نشیند و سپس بار دیگر به همین ترتیب سجده دیگر به جا می‎آورد.

در سجده پیشانی باید بر زمین یا چیزهایی غیر خوراکی و غیر پوشاکی که از زمین می‎روید، مانند چوب و برگ درخت و امثال آن گذاشته شود؛ ولی سجده بر مواد پوشاکی و یا خوراکی انسان مانند گندم، جو و نان و نیز بر مواد معدنی مانند طلا و نقره و بنابر احتیاط واجب بر عقیق و فیروزه و نظیر اینها باطل است. البته سجده بر سنگ های معدنی مانند سنگ مرمر، سنگ های سیاه، سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است؛ بلکه بر گچ، آهک پخته، آجر و کوزه گلی هم اشکال ندارد، هرچند احوط ترک است.

7 - تشهد؛ نمازگزار در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و مستحب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نمازهای چهار رکعتی، پس از سجده دوم می‎نشیند و در حالی که بدنش آرام است می‎گوید: "اشهد ان لا اله الا الله وحده لاشریک له، و اشهد ان محمدا عبده و رسوله، اللهم صل علی محمد و آل محمد."

8 - سلام؛ پس از تشهد رکعت آخر نماز مستحب است نمازگزار در حالی که نشسته و بدنش آرام است بگوید: "السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته" و پس از آن واجب است بگوید: "السلام علیکم و رحمة الله و برکاته" یا بگوید: "السلام علینا و علی عباد الله الصالحین"؛ ولی اگر این سلام را بگوید، احتیاط مستحب آن است که بعد از آن "السلام علیکم و رحمة الله و برکاته" را هم بگوید.

9 - ذکر؛ نمازگزار باید در رکوع و سجده و تشهد ذکر بگوید.

10 - ترتیب؛ ترتیب در نماز به این معناست که واجبات نماز را به همان ترتیبی که گفته شد انجام دهد؛ پس اگر کسی عمدا ترتیب نماز را به هم بزند نمازش باطل می‎شود.

11 - موالات؛ یعنی آن که نمازگزار کارهای نماز - مانند: رکوع، سجود و تشهد - را پشت سر هم و بدون فاصله عرفی به جا آورد و چیزهایی را که در نماز می‎خواند