صفحه ۴۳۴

3 - حق به طور معمول و غالب قابل گذشت و چشم پوشی است، در حالی که تکلیف این گونه نیست.

4 - معمولا حق مستلزم و منشاء تکلیف بر دیگری است؛ یعنی هر کس واجد حقی بر دیگری شد، بر عهده دیگری تکلیف خاصی پدید می‎آید. ولی موارد تکلیف اصولا این گونه نیستند؛ جز موارد خاصی.

5 - موارد حق معمولا طرفینی می‎باشد. به عبارت دیگر هر کس نسبت به دیگری واجد حقی شود، متقابلا او نیز بر این شخص حقی پیدا خواهد کرد؛ جز در مورد خداوند که نسبت به بندگانش حقوقی دارد ولی در مقابل، مکلف به انجام کاری نیست؛ هرچند خداوند بنابر فضل بی پایان خود، رحمت بر بندگان را بر خویش واجب گردانیده است.(کتب ربکم علی نفسه الرحمة)؛ سوره انعام (6)، آیه 54.

ابواب فقه

فقه به دلیل این که در تمام عرصه های زندگی گستردگی دارد، فقها آن را در دسته های مختلفی قرار داده اند.

در این نوشته بر اساس اهمیتی که بعضی از موضوعات پیدا کرده و عنایت خاصی به آنها وجود دارد، ابواب فقه را به این شرح تقسیم کرده ایم: عبادات، خانواده، اقتصاد و سیاست.

ناوبری کتاب