آیت‌الله منتظری

9 - مدارا

یکی از وظایف اصلی حاکمان، داشتن روحیه مدارا و خلق و خویی است که او را به نرمش و کنار آمدن با مردم وادار کند و از درگیری با مردم پرهیز دهد. در بیان امام صادق (ع) از قول پیامبر گرامی اسلام (ص) آمده است: "سه چیز است که اگر کسی آنها را نداشته باشد، عمل او تمام نمی شود: تقوایی که او را از گناه بازدارد، خویی که با آن با مردم مدارا نماید، و حلمی که نادانی جاهلان را با آن پاسخ گوید."کلینی، کافی، ج 2، ص 116، حدیث 1) . در بیان دیگری آمده است: "مداراة الناس نصف الایمان والرفق بهم نصف العیش"همان، ص 117، حدیث 5. "مدارا کردن با مردم نصف ایمان است و نرمی با ایشان نصف زندگی مطلوب است."

امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع) می‎فرماید: "واعلم ان رأس العقل بعد الایمان بالله عزوجل، مداراة الناس"صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 277، حدیث 830. "بدان که برترین درجه عقل پس از ایمان به خدای عزوجل مدارا کردن با مردم است."

در روایت صحیح از امام صادق (ع) نقل شده است که پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود: "امرنی ربی بمداراة الناس کما امرنی باداء الفرائض"کلینی، کافی، ج 2، ص 117، حدیث 4. "پروردگارم به من دستور به مدارای با مردم داده است، همان گونه که دستور به انجام فرائض داده است."

از نبی مکرم اسلام (ص) نقل شده است که: "موظف به مدارا کردن با مردم گردیده ام، همان گونه که موظف به تبلیغ رسالت شده ام."مجلسی، بحارالانوار، ج 74، ص 151، حدیث 97. امام علی (ع) درباره لزوم مدارای حکومت از سوی حاکمان فرموده است: "رأس السیاسة استعمال الرفق"آمدی، غررالحکم، ص 342، حدیث 7830. "مدارا اساس تدبیر و سیاست است."