صفحه ۴۱۵

حکومتی بخواهد با ملتش با خشونت و سرسختی رفتار کند، زندان بیندازد، شکنجه کند و به هر بهانه ای به جان مردم بیفتد، این حکومت دوام نمی آورد و در آن تغییر و تحول پیدا می‎شود.

7 - پرهیز از تکبر

آفت دیگری که برای صاحبان مقام و قدرت وجود دارد، خود بزرگ بینی و فخرفروشی است. طبع انسان به گونه ای است که اگر تربیت و مهار نشود، با به دست آوردن اندک امکانات و قدرتی احساس بزرگی می‎کند. قرآن می‎گوید: (کلا ان الانسان لیطغی ‏ أن رآه استغنی)سوره علق (96) آیات 6 - 7. "انسان همین که احساس بی نیازی کند سرکشی می‎کند." در حدیثی وارد شده: "در سه موقعیت حالات انسان تغییر می‎کند [یعنی غالب انسانها در این شرایط دگرگون می‎شوند]: اول این که مسؤولیتی پیدا کند، دوم هنگام نزدیک شدن به فرد صاحب مقام، و سوم در شرایطی که وضع مالی وی بهبود یابد. اگر کسی در این شرایط عوض نشد، دارای عقلی استوار و اخلاقی پایدار است."خوانساری، جمال الدین، شرح غررالحکم، ج 2، ص 546، حدیث 2133. کبر و سرکشی برای عموم مردم سرانجام خوبی ندارد و به خصوص برای حکومت کنندگان خطرناکتر است. اگر حاکمی به آخرت ایمان ندارد و برای آن تلاش نمی کند، به مصلحت حکومت دنیایی خودش نیز نیست که با مردم متکبرانه برخورد نماید و آنان را موجوداتی نادان فرض کند و خود را سرآمد عالمیان بداند. زیرا چنین حکومتی برای مردم هیچ حسابی باز نمی کند و خود یکه تاز میدان می‎شود و هر آنچه را که لازم بداند بی هیچ ملاحظه ای انجام می‎دهد و خود را در معرض تندبادهای خطر قرار می‎دهد.

از امیرمؤمنان علی (ع) نقل شده است: "آفة الریاسة ، الفخر"آمدی، غررالحکم، ص 346، حدیث 7957. "آفت ریاست تفاخر است." و نیز می‎فرماید: "هر چیزی زکاتی دارد و زکات قدرت، انصاف

ناوبری کتاب